Περίπατος στο Karaköy

Υπάρχουν αρκετές Πολίτικες συνοικίες που παρότι κατά το παρελθόν υπήρξαν ιδιαίτερα σημαντικές, στις μέρες μας έχουν κάπως καταπέσει τόσο στην σπουδαιότητά τους όσο κυρίως στην φήμη και στην συνειδήσεις των ανθρώπων. Σε αυτό οφείλεται, εκτός των άλλων, η ιστορική λήθη των περισσοτέρων αλλά και ο επιφανειακός τρόπος σκέψης και αντίδρασης των ανθρώπων. Μία τέτοια συνοικία είναι το Κάρακιόι και σήμερα είχα την χαρά να κάνω έναν απολαυστικό περίπατο δίχως συγκεκριμένους σκοπούς, απλά θέλοντας να έρθω σε επαφή με μερικές από τις πτυχές της Πόλης, να νοιώσω το παρόν, να αφουγκραστώ την λαμπρότητα του παρελθόντος, να υποθέσω τις εξελίξεις για το μέλλον...με λίγα λόγια: να "συνομιλήσω" μαζί της.

Μερικά από τα χαρακτηριστικά κτίρια του Karaköy. Ένδοξα κτίσματα του παρελθόντος φορώντας την φορεσία της παραμέλησης

Σημείο αναφοράς της ιστορικότητας της περιοχής είναι οτι κατοικούνταν ήδη από τα προβυζαντινά χρόνια. Εδώ υπήρχε οικισμός με το όνομα Συκαί και όσες φορές σκεφτώ την ονομασία, φαντάζομαι την κατηφορία του Πέραν πολλές χιλιάδες χρόνια πριν με λιγοστά αρχαία κτίσματα και καταπράσινη, με τις συκιές να φτάνουν ως τα όρια της θαλάσσης και να ερωτοτροπούν πότε με τα ήρεμα νερά του Κεράτιου και πότε με τις απρόβλεπτες διαθέσεις του Βοσπόρου.
Κατά την βυζαντινή περίοδο η περιοχή αποτέλεσε την καρδιά του ιστορικού Γαλατά και σαν τρίτη και τελευταία ονομασία χρησιμοποιείται ως Καρακιόι, πιθανότητα λόγω των Καραιτών, μίας εβραικής κοινότητας που εγκαταστάθηκε στην περιοχή.

Το Karaköy ήταν ανέκαθεν ένδοξη και ιστορική περιοχή και ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά κέντρα της Πόλης. Εδώ άλλωστε υπήρξε και το οικονομικό κέντρο ολόκληρης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας λόγω της Οθωμανικής τράπεζας αλλά και πολλών άλλων πιστωτικών ιδρυμάτων που άρχισαν να συγκεντρώνονται στην περιοχή από τα τέλη του 18ου αιώνα.

Τα κτίρια των τραπεζών παραμένουν έπειτα από αιώνες ακόμα επιβλητικά 

Το Κάρακιόι ακολούθησε το κοσμοπολίτικο μωσαικό του Πέραν συγκεντρώνοντας πολλές φυλές στους μαχαλάδες του. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η δημιουργιά του δεύτερου παλαιότερου μετρό στο κόσμο (διάβασε εδώ) και η σύνδεση του Karaköy με το υπόλοιπο Beyoğlu. Και μπορεί, κατά τον περασμένο αιώνα, η μέρα να άνηκε στους τραπεζίτες και τους επιχειρηματίες μα η νύχτα άνηκε σε όλους, διαθέτοντας πλούσια νυχτερινή ζωή με ταβέρνες, τραγούδια και μουσικές να ηχούν στα σοκάκια.

Οι σκάλες Camondo, της γνωστής οικογενείας τραπεζιτών

Στην εποχή μας τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά και υποβαθμισμένα. Μπορεί τα πρωινά το Karaköy να σφύζει από ζωή και να αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κόμβους της πολυεκατομμυριούΠολης αλλά μετά την δύση του ηλίου θα χαρακτήριζα την κατάσταση ελαφρώς επικίνδυνη, ειδικά στα μικρά και σκοτεινά στενάκια του. Πορνεία, ναρκωτικά και εγκληματικότητα κρατούν την περιοχή στο περιθώριο.

Παράθυρα που στην κορυφή τους φέρουν ανάγλυφη λουλουδένια διακόσμηση. Η αισθητική του παρελθόντος φαντάζει ξεχασμένη όπως και τα σπασμένα τζάμια.

Πρόσοψη του μεγάρου του Αγίου Πέτρου. Αυτό το μεσαιωνικό κτίριο αποτέλεσε κάποτε την Γαλλική πρεσβεία και την κατοικία του εκπροσώπου της Γαλλικής αυτοκρατορίας

Στα στενά του Κάρακιόι, στα σύνορα με τον σύγχρονο Γαλατά κυριαρχεί η απόλυτη ερημιά

Εκμεταλλευόμενος την καλή φωτογραφική μου μνήμη, έπεσα σε ένα κτίριο που για τους περισσότερους θα είναι ασήμαντο. Εγώ όμως ένοιωσα για ακόμη μια φορά να έρχομαι σε άμεση επαφή με την Ιστορία. Βρέθηκα έξω από το κτίριο που ο Guiseppe Turconi κατασκεύασε τις πρώτες λατέρνες στην Πόλη, προσφέροντας αμέτρητες στιγμές χαράς, γλεντιού και συγκίνησης σε όλους τους λαούς των Βαλκανιών ως και τις μέρες μας. Η πρώτη Ωραία του Πέραν γεννήθηκε εδώ (δες την ανάρτηση)!

Στο σπίτι που γεννήθηκε η Ωραία του Πέραν. Στην νοερή μου φαντασία ακόμα ηχούν οι μελωδίες και λατερνατζήδες με περιτριγυρίζουν χαμογελώντας

Κατηφορίζοντας προς την πλευρά του Κεράτιου η υποβάθμιση είναι εμφανής. Ίσως αυτό αρχικά να μην έγινε σκόπιμα μα θεωρώ πως τις τελευταίες δεκαετίες πιθανόν η περιοχή αφέθηκε με προοπτική να αναβαθμιστεί όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή από τους μεγαλοκαρχαρίες και τους έχοντες εσωτερικής πληροφόρησης.

Χαρακτηριστική εικόνα μικρού δρόμου στο Κάρακιόι

Τα περισσότερα κτίσματα χρησιμοποιούνται ως αποθήκες εταιριών

Karaköy, μία από τις παλαιότερες συνοικίες της Πόλης.Το παρελθόν λαμπρό, το παρόν υποβαθμισμένο, το μέλλον άραγε τι;

Παρ'όλη την παραμέληση το Κάρακιόι ξέρει να μαγεύει τον περιπλανώμενο που θα αποφασίσει να το εξερευνήσει. Είτε σκορπώντας χαμόγελα, είτε κρύβοντας μικρές συγκινήσεις και εκπλήξεις, είτε προσφέροντας στιγμές από την ιστορικότητά του.
Επίσης στο Karaköy θα βρεί κανείς πιθανόν τα πάντα που σχετίζονται με κάθε λογής αντικείμενα ή εργαλεία. Ότι θα αντίκριζα μια απέραντη ποικιλία με τανάλιες και κατσαβίδια είναι φυσιολογικό. Ότι συνάντησα νεροχύτες, λεκάνες, μπανιέρες και σωλήνες το φανταζόμουν. Αλλά ότι θα έβρισκα και μαγαζί που να πουλά άγκυρες, σίγουρα με ξάφνιασε ευχάριστα προσφέροντάς μου αρκετά χαμόγελα.

Βάζεις το κότερο, βάζω την άγκυρα, πάμε μια βόλτα;

Ταβερνούλα μέτριας ποιότητας που όμως το καλοκαίρι γεμίζει από κόσμο μα..

...τους χειμερινούς μήνες την πελατεία κλέβει ο πλανόδιος ψήστης. Bir balık ekmek lütfen

Φυσικά κάθε πέρασμα από το Κάρακιόι αργά ή γρήγορα θα καταλήξει στο διασημότερο ίσως στέκι του μπακλαβά, στον ιστορικό Güllüoğlu που από το 1949 έχει γλυκάνει γενιές και γενιές Πολιτών και επισκεπτών.

Εκτός από τις κλασσικές γεύσεις υπάρχουν και ενδιαφέρων πειραματισμοί όπως ο σοκολατένιος μπακλαβάς. Μου άρεσε και θα σίγουρα θα τον ξαναδοκιμάσω

Το ονειρεμένο μπακάλικο δίπλα από τον Güllüoğlu. Μία στάση και εκεί αξίζει σίγουρα

Για τους περισσότερους πιθανόν ο περίπατος να τελείωνε σε ένα τραπέζι του Γκιουλιούογλου ή στην βιτρίνα του διπλανού μπακάλικου. Για 'μένα πάντως όχι καθώς η παρατηρητική ματιά μου είχε προσέξει μερικούς ενδιαφέροντες τρουλίσκους, ανάβοντάς μου την περιέργεια.

Οι τρούλοι που μου προξένησαν περιέργεια

Στην Πόλη κάθε γωνία, κάθε δρόμος και μαχαλάς έχει πάντα την ικανότητα να σε φέρνει σε επαφή με ιδιαιτερότητες. Μια από αυτές ξετρύπωσα απρόσμενα φτάνοντας έξω από την πόρτα του Μπεζεστενιού του Πορθητή.

Το Μπεζεστένι του Πορθητή

Το bedesten είναι ένα είδος κλειστής αγοράς με συγκεκριμένη αρχιτεκτονική που εμπνεύστηκε από την μορφή που είχαν τα πρωτοισλαμικά τζαμιά. Πρόκειται για μεγάλη αίθουσα με πολλές ενότητες που καθεμία διαθέτει τον δικό της τρούλο. Η εμπορική του χρήση αφορούσε κυρίως υφάσματα και άλλα πολυτελή αντικείμενα αλλά επίσης ο χώρος χρησιμοποιούνταν και ως σημείο φύλαξης καθετί πολύτιμου.
Το συγκεκριμένο είναι ακόμα πιο ιδιαίτερο όχι μόνο διότι κατασκευάστηκε από τον Μωάμεθ τον Πορθητή λίγο μετά την Άλωση της Πόλης αλλά επειδή είναι ένα από τα παλαιότερα μπεζεστάνια που κτίστηκαν.
Ο λόγος κατασκευής του ήταν η συντήρηση της Αγίας Σοφίας, καθώς τα έσοδα από αυτήν την αγορά παραχωρούνταν για την ομαλή οικονομική διαχείριση του külliye, δηλαδή όλων των συγκροτημάτων (βιβλιοθήκες, σχολεία, λουτρά, νεκροταφεία κ.λ.π.) που περιτριγύριζαν το τότε τέμενος.

Η δυτική πλευρά του Fatih Bedesteni. Αρκετές ομοιότητες με βυζαντινό κτίσμα λόγω της εποχής που κατασκευάστηκε

Σίγουρα αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά κέντρα της εποχής του και πιθανόν να είχε ελαφρώς μεγαλύτερη έκταση απ'ότι στις μέρες μας. Δυστυχώς δεν είναι η μοναδική τροποποίηση που έχει υποστεί το κτίσμα. Η κατάσταση είναι σχεδόν αξιοθρήνητη και ο εσωτερικός χώρος παραπαίει μεταξύ καταστημάτων και αποθηκευτικού χώρου. Δεν θεωρώ κακό να λειτουργούν εκεί καταστήματα αφού εξάλλου αυτός είναι ο λόγος κατασκευής του κτίσματος και είναι θεμιτό να υπάρχει η διαχρονικότητα του ως εμπορικό κέντρο. Αρνητικός είναι ο τρόπος εκμετάλευσής του και κυρίως η εικόνα που παρουσιάζει με τα στιβαγμένα, σχεδόν ως τους τρούλους, εμπορεύματα

Στο εσωτερικό του Μπεζεστενιού του Πορθητή. Εξαιτίας της παλαιότατης ηλικίας του, υπάρχει η τάση να υποθέσει κάποιος οτι πρόκειται για χριστιανικό κτίσμα. Μια προσεκτικότερη αρχιτεκτονική ματιά όμως τοποθετεί τα πράγματα στην σωστή βάση

Τρούλοι αντικαθιστούν την απλή σκεπή που είχαν τα πρώτα τεμένη του Ισλάμ

Στιβαγμένα κουτιά σχεδόν ως τους τρούλους. Σηκώστε τα μανίκια και ξεκινήστε ανάπλαση του χώρου και αναμόρφωση του μυαλού των "εμπόρων"

Μια από τις διαφορές του bedesten με τις υπόλοιπες αγορές είναι τα παραθυρά του

Περπατώντας αδιάκοπα ένοιωθα ολοένα και περισσότερο βέβαιος στις εκτιμήσεις μου για το ιστορικό Karaköy. Παρ'όλη την παρακμή και την παραμέληση που επικρατεί, το Κάρακιόι θα αποτελέσει στο μέλλον μια λαμπρή περιοχή. Ένα από τα κομβικότερα σημεία της Πόλης που απλά περιμένει το πέρασμα του χρόνου για να ξαναέρθει στο προσκήνιο. Η σταδιακή εγκατάσταση τουριστών δίνει ήδη τα πρώτα δείγματα αλλαγής. Όλα είναι κύκλος άλλωστε.
Όσο για 'μένα, το Καρακιόι και η ευρύτερη περιοχή θα συνεχίζει να με απασχολεί αφου οι γωνιές που αξίζουν την προσοχή μου παραμένουν δεκάδες και η Πόλη έχει πάντα ορθάνοιχτη την αγκαλιά της, έτοιμη να μου προσφέρει νέες συγκινήσεις και μαγικές στιγμές.