Δευτέρα 31 Μαρτίου 2014

Κιστέρνες της Πόλης

Τι συνειρμούς μπορεί να προκαλεί ο συνδυασμός των λέξεων Κωνσταντινούπολη και κιστέρνα; Πιθανόν για πάρα πολλούς, η σκέψη τους να στρέφεται στην μεγαλειώδη Βασιλική κιστέρνα, αφού σίγουρα αυτήν περιλάμβανε η πρώτη τους επίσκεψη στην Πόλη και δυστυχώς για τις γνώσεις αρκετών η σχέση των κιστερνών με την Πόλη αρχίζει και τελειώνει εκεί. 
Θέλοντας να έρθω σε αμεσότερη επαφή με αυτήν την κατασκευαστική πτυχή του παρελθόντος, η επιμονή μου έφερε στα χέρια μου μια λίστα με 158(!) σημεία κιστερνών που βρίσκονται διασκορπισμένες σε όλη την Πόλη. Σε αυτή την ανάρτηση θέλησα να παρουσιάσω και να μοιραστώ μαζί σας εικόνες με μερικές από αυτές και να βάλω τις βάσεις για μελλοντικές αναρτήσεις και εξερευνήσεις.
Η Πόλη αντιμετώπιζε ανέκαθεν πρόβλημα με το πόσιμο νερό και για να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα κατά το παρελθόν και να υπάρχουν αποθέματα σε κρίσιμες στιγμές όπως περιόδοι ξηρασιών, πολιορκίες κ.ο.κ., το νερό συλλέγονταν και μεταφέρονταν σε ανοιχτές ή σκεπαστές κιστέρνες.
Οι ανοιχτές κιστέρνες βρίσκονταν κυρίως σε υψώματα και από εκεί μεταφέρονταν το νερό, μέσω αγωγών, σε όλη την Βασιλεύουσα. Οι 3 μεγαλύτερες και σημαντικότερες ανοιχτές κιστέρνες είναι του Αέτιου, του Άσπαρος και του Αγίου Μωκίου.
Η κιστέρνα του Αέτιου, πλέον στο εσωτερικό της ολόκληρο γήπεδο, κερκίδες και συμπληρωματικές εγκαταστάσεις
Η κατασκευής της κιστέρνας του Αέτιου έγινε το 421 και είχε διαστάσεις 244 επί 85 μέτρα και βάθος περίπου 15. Μετά την Άλωση τέθηκε σε αχρηστία και σταδιακά μετατράπηκε σε μποστάνι. Το 1960 μετατράπηκε σε γήπεδο και πλέον φιλοξενεί την ποδοσφαιρική ομάδα του Vefa.
Τα τείχη της κιστέρνας περικλείουν το γήπεδο, μετατρέποντάς το σε ένα από τα πιο ιδιαίτερα της Πόλης
Λίγο αργότερα κατασκευάστηκε και η κιστέρνα του Άσπαρος με διαστάσεις 152 επί 152 και βάθος 11 μέτρων.
Ήταν μια εποχή με έντονο χαρακτηριστικό την κατασκευή σπουδαίων έργων υποδομής. Η εποχή που ο Αυτοκράτορας Θεοδόσιος κατασκεύαζε τα επιβλητικά χερσαία Τείχη, ο έπαρχος Αέτιος έδινε εντολή για την κατασκευή της ομώνυμης κιστέρνας και ο ανώτατος άρχοντας Φλάβιος Άσπαρ για την άλλη.
Κατά την οθωμανική περίοδο χτίστηκε στο εσωτερικό της κινστέρνας του Άσπαρος ένα τζαμί και ακολούθησε πλήθος καλυβιών, μετατρέποντας ουσιαστικά την κινστέρνα σε ένα μικρό χωριό.
Πλέον ο χώρος έχει μετατραπεί σε πάρκο και χώρο ψυχαγωγίας και άθλησης δίπλα από το τέμενος Σελίμ.
Η κιστέρνα του Άσπαρος περικυκλωμένη από πολυκατοικίες. Το κιστερνοχωριό απομακρύνθηκε, το τζαμί παρέμεινε
Η ανοιχτή κιστέρνα του Αγίου Μωκίου είναι περίπου έναν αιώνα μεταγενέστερη και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη, με εμβαδόν 172 επί 125 και βάθος στα 15 μέτρα. Η ονομασία δόθηκε εξαιτίας του ναού του Αγίου Μωκίου που υπήρχε εκεί. Και εδώ ο χώρος μετατράπηκε σε πάρκο με αρκετούς χώρους άθλησης. Σίγουρα η αξιοποίηση αυτή είναι σαφώς προτιμότερη από την κατασκευή πολυκατοικιών και εμπορικών κέντρων.
Η κιστέρνα του Αγίου Μωκίου είναι στις μέρες μας ένας όμορφος χώρος ψυχαγωγίας για εκατοντάδες μικρούς και μεγάλους Πολίτες
Περικυκλωμένη από πολυκατοικίες και αυτοκίνητα
Η είσοδος της κιστέρνας Fildami
Κοντά στο Μακρυχώρι υπάρχει και η κιστέρνα Fildami, με διαστάσεις 130 επί 75 και 10 μέτρα βάθος. Για την χρονολογία κατασκευής της και την ακριβή της ονομασία υπάρχουν μερικές θεωρείες αλλά και ασάφειες.
Πιθανολογείται οτι κατασκευάστηκε γύρω στο 350 και ονομάζονταν "στάβλος των ελεφάντων" καθώς ο χώρος χρησιμοποιούνταν για το σταβλισμό ελεφάντων που ήταν μέρος του βυζαντινού στρατού.
Την ίδια αναφορά βρήκα και για τον μεταγενέστερο οθωμανικό στρατό.
Άλλες πηγές το αναφέρουν ως έργο της περιόδου των Παλαιολόγων, την λεγόμενη υστεροβυζαντινή περίοδο. Από την πλευρά μου θεωρώ οτι εκείνη την περίοδο υπήρχαν σοβαρότερα πράγματα και προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν, από την κατασκευή κιστέρνας και μάλιστα σε σημείο πολύ μακριά εξωτερικά των Τειχών.
Στο εσωτερικό της κιστέρνας. Τριγύρω και εδώ επιβλητικά κτίρια
Η κιστέρνα διακοσμείται εξωτερικά αλλά και εσωτερικά με κόγχες που αρχιτεκτονικά μάλλον δεν ταιριάζουν με τις άλλες ανοιχτές κιστέρνες εκείνης της περιόδου, όπως του Άσπαρος και του Αέτιου.
Κόγχες καλύπτουν όλη την κιστέρνα τόσο εσωτερικά...
...όσο και εξωτερικά. Η κιστέρνα δείχνει να κυματίζει
Επειδή και οι δύο παραπάνω χρονολογίες και εκδοχές έχουν τις "αδυναμίες" τους, ψάχνοντας βρήκα και μια τρίτη εκδοχή σε ένα τουρκικό κείμενο που την αναφέρει ως κιστέρνα του επάρχου Ευδαίμων. Χρονολογικά κατατάσσεται κοντά στα μέσα του 6ου αιώνα και ακόμα και αν η κιστέρνα υπήρχε και πρωτύτερα, πιθανώς να πήρε την σημερινή μορφή της επί των ημερών του.
Και εδώ κατασκευασμένη σε ύψωμα. Τα έργα αποκατάστασης του 1996 την μετέτρεψαν από σκουπιδότοπο σε συναυλιακό χώρο
Αν οι ανοιχτές κιστέρνες στην Βασιλεύουσα υπολογίζονται γύρω στις 30, οι σκεπαστές ήταν σαφώς πολύ περισσότερες και υπάρχουν αναφορές για περίπου 70.
Μία από τις εντυπωσιακότερες είναι η, πιθανολογούμενη ως, κιστέρνα του Φιλοξένου, με διαστάσεις 66 επί 56 μέτρα.
Κόβωντας δρόμο μέσα από μια μικρή πλατεία, οι σωλήνες εξαερισμού μου κίνησαν την περιέργεια...
...κάτω από την πλατεία βρίσκεται μια πραγματικά εντυπωσιακή κιστέρνα. 224 κίονες σε 16 σειρές προκαλούν δέος και φαντάζουν πολύ περισσότερες, εξού και η τουρκική ονομασία binbirdirek
Αρχικά η κιστέρνα ήταν μέρος ή σίγουρα επικοινωνούσε με το παλάτι του Λαύσου, ενός ανώτατου αξιωματούχου της εποχής του Θεοδοσίου του 'Β, ο οποίος εκτός από πολύ εύπορος ήταν και μέγας συλλέκτης αρχαιοελληνικών αγαλμάτων.
Η κατασκευή της έγινε μάλλον τον 4ο αιώνα αλλά τον 6ο ανακαινίστηκε σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας μεγάλης πυρκαγιάς που έκαψε και το παλάτι του Λαύσου.
Αν και έχει το 1/3 του μεγέθους της Βασιλικής κιστέρνας, η χωρητικότητά της φτάνει το μισό της Βασιλικής. Αυτό κατορθώνεται χάρις στο ύψος της αφού ουσιαστικά οι κίονες είναι διπλοί, ο ένας πάνω στον άλλον, και το σημερινό δάπεδο βρίσκεται περίπου 4 μέτρα πάνω από το αρχικό.
Μετά την Άλωση ο χώρος αρχικά δεν χρησιμοποιήθηκε και αργότερα εδώ στεγάσθηκε μεταξουργείο. Στις μέρες μας εδώ υπάρχουν γραφεία, καφετέρια και η κινστέρνα χρησιμοποιείται κυρίως ως χώρος εκδηλώσεων.
Η είσοδος της κατασκότεινης κιστέρνας του Θεοδοσίου
Λίγο παραπάνω, βρίσκεται η κιστέρνα του Θεοδοσίου και δυστυχώς τα έργα ανακαινίσεώς της έχουν σταματήσει εδω και πάρα πολύ καιρό. Στην είσοδο της κιστέρνας ένοιωσα την άνοδο της θερμοκρασίας, την μυρωδιά της κλεισούρας και του στάσιμου νερού που υπάρχει ακόμα εκεί. Όλα αυτά έμοιαζαν σαν την αναπνοή ενός στοιχειού που έχει τρυπώσει εδώ και αιώνες στην κιστέρνα και σας ένοιωσε την παρουσία μου, θέλησε να κινηθεί προς την είσοδο της ημιυπόγειας πλέον κατασκευής.
Παρατηρώντας θεοδοσιανά κιονόκρανα και νοιώθοντας την περίεργη θερμότητα και οσμή από τα βάθη της κιστέρνας
Κοντά στο τζαμί του Φατίχ βρίσκεται η κιστέρνα που στα τουρκικά λέγεται Büyükotlukçu yokusu (πείτε το 3 φορές γρήγορα)
Τα υπολείμματα της κιστέρνας σε κοντινό σημείο από το τζαμί του Πορθητή φημολογούνται από την εποχή των Κομνηνών και ίσως να ανήκουν στην σχετικά άγνωστη κιστέρνα του Μοδέστου, αν και κάποιες αναφορές την τοποθετούν σε άλλο σημείο. 
Πλέον δεν επιτρέπεται η είσοδος στον χώρο και σύντομα εδώ θα ανοικοδομηθεί τζαμί και η κινστέρνα θα βρίσκεται στα θεμέλιά του και θα ακροβατεί ανάμεσα στις ιστορικές αναφορές και στην φημολογία. Τουλάχιστον πρόλαβα να φωτογραφίσω τον χώρο πριν ξεκινήσουν τα έργα.
Σε αυτό το σημείο υπάρχει μικρή είσοδος που κατεβάζει σε υπόγειο χώρο
Σχεδόν όλα τα βυζαντινά μοναστήρια είχαν τις δικές τους κιστέρνες. Όπου τα κτίσματα διατηρήθηκαν, όπως η Μονή Μυρελαίου, Παμμακάριστου και αρκετές άλλες, υπάρχουν ακόμα δίοδοι και στις κιστέρνες τους. Η δυσκολία υπάρχει στην αναγνώριση κιστερνών που οι μονές δεν υπάρχουν πια. Επίσης υπάρχουν αμέτρητες ιδιωτικές κιστέρνες αφού οι εύποροι φρόντιζαν να έχουν την δική τους κιστέρνα.
Σήμερα εστιατόριο μα κάποτε αυτή η κιστέρνα στο σοκάκι Soğukçeşme εξυπηρετούσε τις ανάγκες του Ξενώνα του Αγίου Σαμψών (διάβασε και εδώ)
Κιστέρνα σε κοντινή απόσταση από το τέμενος Σελίμ. Οι Σταυροί στους κίονες μαρτυρούν την μοναστηριακή της καταγωγή
Η κιστέρνα του Παντοκράτορος...
...ο χώρος ανακαινίστηκε και θα υποδέχεται επισκέπτες στο πλαίσιο της τουριστικής εκμετάλλευσης
Κινστέρνες υπάρχουν διάσπαρτες παντού στην ιστορική χερσόνησο και κάθε συνοικία έχει τις δικές της. Ακόμα και σε συνοικίες κοντά στην θάλασσα, όπως στο Φανάρι που διαθέτει τέσσερις αλλά και στο πολυσύχναστο Εμινονού υπάρχει κιστέρνα και μάλιστα με σημαντικό ιστορικό υπόβαθρο.
Η κιστέρνα του Εμινονού
Η κιστέρνα του Εμινονού αποτελούσε τμήμα του παλατίου που κατοικούσε ο Νικηφόρος Βοτανιάτης πριν στεφθεί Αυτοκράτορας.
Η κιστέρνα του Βοτανιάτη
Ο Άγγελος Κομνηνός την παραχώρησε μαζί με το κτίσμα στους Γενοβέζους οι οποίοι την διατήρησαν ως την περίοδο που μεταφέρθηκαν στον Γαλατά. Η κατάσταση σήμερα είναι λυπηρή καθώς σκουπίδια σχεδόν σκεπάζουν τα παράθυρα της. Η εγκατάλειψη δυστυχώς θα συνεχιστεί εως ότου αποκτήσει ιδιοκτήτη που θα την αξιοποιήσει τουριστικά ή επιχειρηματικά.
Η πολιτισμική κρίση και η σύγχυση προτεραιοτήτων είναι σύγχρονη πληγή των λαών
Οι πλειοψηφία των αναφορών και πληροφοριών σχετικά με τις κιστέρνες προέρχεται σχεδόν αποκλειστικά από Τούρκους. Και δεν αναφέρομαι σε πανεπιστημιακό υλικό, βυζαντινολόγους και συγγράματα αλλά σε νέους ανθρώπους που οργανώνονται διαδικτυακά, ευαισθητοποιούνται ανταλλάσσουν πληροφορίες, εικόνες και αλληλοβοηθιούνται, έχοντας την διάθεση να ανακαλύψουν πτυχές του παρελθόντος της Πόλης. Εύχομαι κάποια στιγμή να διαβάσω και να δώ κάτι παρόμοιο και σε ελληνόφωνα διαδικτυακά forum που θα ξεφεύγουν από την ανταλλαγή πληροφοριών γύρω από τα καλύτερα κεμπαπτζίδικα, αγορά δερμάτινων και μπακλαβάδες.
Δέος στα υπόγεια της Πόλης...
Κοντά στη Πύλη του Πετρίου βρέθηκα να περιπλανιέμαι ανάμεσα σε κίονες και κάτω από καμάρες, αρκετά μέτρα χαμηλότερα από την σημερινή επιφάνεια του δρόμου, αναλογιζόμενος τον τεράστιο αριθμό κιστερνών που ακόμα με περιμένουν να τις επισκεφτώ, να τις θαυμάσω, να μάθω την αρχιτεκτονική τους και να τις φωτογραφίσω όσο είναι ακόμα καιρός.
...παρατηρώντας χαραγμένους Σταυρούς και ακολουθώντας τους σκοτεινούς διαδρόμους, χάνομαι συνεπαρμένος στο εσωτερικό τους
Θεωρώ πως οι κιστέρνες έπαιξαν τον σημαντικότερο ρόλο από όλα τα άλλα υδρευτικά έργα της Πόλης. Και αυτό διότι ενώ τα υπόλοιπα σταδιακά κατέρρευσαν λόγω πολυπλοκότητας και σημαντικών γεγονότων, οι κιστέρνες αποτέλεσαν την κυριότερη ή μοναδική πηγή ποσίμου νερού στην Πόλη. Η αρχιτεκτονική τους έχει επίσης πολλά να διδάξει αλλά και να μαγέψει όσους ασχοληθούν λίγο περισσότερο μαζί τους. 
Αφότου επισκέφτηκα τις πρώτες 20 κιστέρνες, η επιθυμία μου αντί να κοπάσει, μεγάλωσε ακόμη περισσότερο και σίγουρα θα συνεχίσω να τις εξερευνώ, να τις φωτογραφίζω, να κατεβαίνω σε υπόγεια, να χάνομαι σε σκοτεινές στοές, να έρχομαι σε όσο περισσότερη επαφή μαζί τους μπορώ, ψηλαφίζοντας τις ανεξάλειπτες πτυχές της βυζαντινής Πόλης.

29 σχόλια:

  1. Τι μαθαίνουμε πάλι απόψε...

    Θοδωρή μου καλησπέρα. Εννοείται πώς μόνο τη Βασιλική Κινστέρνα έχω επισκεφθεί (και εντυπωσιαστεί), αλλά κάτι είχα ακούσει και για ύπαρξη περισσοτέρων. Αυτό που μας παρουσίασες όμως δεν το φανταζόμουν. Ο αριθμός τους είναι απίστευτος. Ειδικά οι υπόγειες, με τον αέρα μυστηρίου που αποπνέουν, μαγεύουν, έστω και διαδικτυακά. Φαντάζομαι από κοντά... Τυχερέ...
    Πολύ θα χαρώ να διαβάσω επόμενες αναρτήσεις με πληροφορίες και φωτογραφίες για τις υπόλοιπες.

    Αναρωτιέμαι πώς τα κατάφερες πάλι να εντυπωσιάσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Ελένη. Μάλλον στημένη την είχες, δεν εξηγείται αλλιώς το γρήγορο σχόλιο.
      Ο αριθμός τους είναι όντως πάρα πολύ μεγάλος και μεγάλη πρόκληση το να θέλει κάποιος να βρεθεί σε όλες.
      Όταν μαζεύω υλικό, θα αναρτώ. Ξεκίνησα σχετικά από τις εύκολα προσβάσιμες και θα πηγαίνω ολοένα και στις πιο δυσπρόσιτες.
      Πολλούς χαιρετισμούς και ευχαριστώ που είσαι πάντα κοντά μας

      Διαγραφή
  2. Καλο μηνα Θοδωρή. Το θεμα σου καταπληκτικό, ενδιαφέρον και ιδιαίτερο. Ευχομαι καλη συνέχεια στις αναζητήσεις σου.Μ.απο Θεσσαλονίκη(το Μ δεν ειναι απο το Μαρία).
    Εχεις πει πως δεν θα σ ενδιέφερε ένας χάρτης με τις διαδρομές σου;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα και καλό μήνα στην Θεσσαλονίκη.
      Χάρτες με διαδρομές όντως δεν αναρτώ για αρκετούς λόγους.......
      Εξάλλου όταν υπάρχουν μέρες πεζοπορίας με 20-25 χιλιόμετρα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Πόλης, τι να πρωτοσχεδιάσω.
      Πάντως όποιος μου έχει ζητήσει πληροφορίες για οτιδήποτε, δεν του έχω αρνηθεί ποτέ. Αυτές όμως συνήθως μέσω e-mail γιατί δεν μου αρέσει να είμαι απρόσωπος αλλά να επικοινωνώ με όλους σας.
      Καλό βράδυ
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  3. Κατ' αρχήν τα συγχαρητήρια μου για την υπέροχη έρευνα, σχετικά με τις Βυζαντινές κινστέρνες .Εργα πολύ σημαντικά την εποχή του Βυζαντίου, διοτι την εποχή εκείνη η ύδρευση της Πόλης ήταν κάτι πολυ δύσκολο (και γινόταν δυσκολότερο σε περιόδους πολιορκίας.)Τώρα σχετικά με την Μωκηνσία κινστέρνα,θα προσέθετα οτι κτίσθηκε απο τον Αναστάσιο τον Δίκορο, κοντά στον ναό του Αγίου Μωκίου ,εξου και η ονομασία της.Δίπλα της σχεδόν υπήρχε ο ναός του μαρτυρήσαντος επί Διοκλητιανού μάρτυρος Μωκίου, μητροπολίτου Αμφιπόλεως.Στον ιδιο ναό απέκειτο και το λείψανο του Αγίου Ευθυμίου και του Αγίου Σαμψών του Ξενοδόχου ,ο οποίος ήταν συγγενής του Μάρτυρος.Για χρόνια πολλά οι Τούρκοι κάτοικοι της περιοχής , χρησιμοποιούσαν την κινστέρνα καλλιεργόντας ζαρζαβατικά εξου και η ονομασία cukur bostani.Η κινστέρνα βρίσκεται στην περιοχή των Εξι Μαρμάρων,Πολλούς χαιρετισμούς.Τάσος.Θεσσαλονίκη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Τάσο και ευχαριστούμε για τις πληροφορίες. Μου αρέσει πάρα πολύ που η ποιότητα σας είναι τόσο υψηλή.
      Πολλούς χαιρετισμούς στην Θεσσαλονίκη.

      Διαγραφή
  4. Καλησπέρα, Θοδωρή!
    Πολύ ωραίο το καινούριο θέμα, άκρως ενδιαφέρον! Δίνεις πολλές πληροφορίες και μου αρέσει, ακόμη μία φορά, η χιουμοριστική σου διάθεση. Όντως, ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει την κινστέρνα απέναντι από την Αγία Σοφία. Ήξερα ότι υπάρχουν και άλλες κινστέρνες που χρησιμοποιούνται ως εστιατόρια πολυτελείας και χώροι συναυλιών. Δεν ήξερα ότι υπάρχουν κινστέρνες που έχουν χτιστεί πάνω τους άλλα κτίρια και όχι μόνο. Το έμαθα όμως από πρώτο χέρι (σόρι Ελένη!) όταν ήρθα στην Πόλη τον Ιανουάριο! Ένιωσα υπερήφανη που αναγνώρισα από τις φωτογραφίες σου την κινστέρνα του Αέτιου γιατί εσύ μου την έδειξες... Θυμάμαι που κουβεντιάζαμε το πώς θα νιώθουν οι ποδοσφαιριστές που παίζουν πάνω από τέτοιο αρχιτεκτονικό θαύμα ή τα παιδάκια που παίζουν στην παιδική χαρά δίπλα στα τείχη...
    Εσύ τώρα πλέον μετράς ακόμη μία νέα κατηγορία αναρτήσεων, με μεγάλη τράπεζα θεμάτων, κι εγώ μετράω ακόμη μία κατηγορία τοποθεσιών για την επόμενη επίσκεψή μου στην Πόλη.
    Έτσι όπως πάω, θα πρέπει να πάρω άδεια άνευ αποδοχών και να καθίσω εκεί κανένα εξάμηνο...
    Καλή συνέχεια, τα ξαναλέμε σύντομα!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σίγουρα παραλίγο να στραμπουλίξεις την γλώσσα σου προφέροντας γρήγορα και φωναχτά το όνομα της κιστέρνας κοντά στο τζαμί του Πορθητή. :-)
      Φιλενάδα, τσάμπα μου φαίνεται πήγαν τόσα μαθήματα τουρκικών :-)

      Δυστυχώς δεν προλάβα να σου δείξω και άλλα τον Γενάρη. Τι να πρωτοκάνουμε όμως; Και το εξάμηνο φαντάζει λίγο.
      Βάζε εσύ στην λίστα σου επιθυμίες και υλικό και όταν με το καλό ξαναέρθεις θα περπατήσουμε από κοινού.
      Πολλούς χαιρετισμούς στις πατρικές μου γειτονιές και τα λέμε σύντομα

      Διαγραφή
  5. Συγχαρητήρια Θοδωρή για το θέμα. Αναρτήσεις με ιστορικό ενδιαφέρον και ουσία. Μπράβο σου!!!
    Γιάννης Παπαστάθης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ Γιάννη μου.
      Ξέρεις από μια την πλευρά σκέφτομαι οτι εδώ και τριάμισι χρόνια, κάθε βδομάδα βρίσκω κάτι καινούριο να γράψω και αυτό είναι σίγουρα πρόκληση λόγω συνέπειας. Επίσης σκέφτομαι πως ίσως κάποια στιγμή ξεμείνω από θέματα και έμπνευση.

      Εξάλλου σε ότι υπάρχει αρχή, υπάρχει και τέλος.

      Από την άλλη, αρκεί ένας καλός ποδαρόδρομος στα Πολίτικα σοκάκια για νέες ιδέες και κυρίως έμπνευση και ώθηση για την συνέχεια.
      Καλό βράδυ και να είσαι καλά.
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  6. Κωνσταντίνος Κόττης02 Απριλίου, 2014 11:56

    Θοδωρή περιμέναμε αρκετές ημέρες, συνήθως δημοσιεύεις σε πιο τακτά διαστήματα, οπότε φανταστήκαμε πως αργείς για κάτι που έχει χρείαν πολλών χιλιομέτρων περπατήματος. Ένα σημαντικό στο πόνημά σου αυτό είναι πως μας δίνεις εικόνες απο την κοσμική τέχνη του Βυζαντίου, που σε γενικές γραμμές μας είναι άγνωστη. Το ίδιο γίνεται και στην Μουσική, για την οποία ξέρουμε την Θρησκευτική αλλά όχι την Κοσμική. Θερμές ευχαριστίες και Καλή Ανάσταση να έχουμε σιγά-σιγά, πλησιάζουν οι μέρες !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κωνσταντίνε κάνω ότι μπορώ να είμαι συνεπής στα διαστήματα των δημοσιεύσεων. Ο μέσος όρος είναι κάθε 8 μέρες αν και το κατακαλόκαιρο τα διάστημα μεγαλώνει κάπως.
      Τουλάχιστον είμαι (σχεδόν) πάντα με 4 αναρτήσεις τον μήνα και μέχρι στιγμής δεν σκέφτομαι να αυξήσω υπερβολικά την συχνότητα δημοσιεύσεων για να μην υπάρξει κορεσμός από όλες τις πλευρές.
      Να είσαι καλά και θα τα πούμε σύντομα και πάλι
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  7. Σε παρακαλώ Θοδωρή, μήπως μπορείς να με πληροφορήσεις που περίπου βρίσκεται η κινστέρνα που φαίνεται στη φωτογραφία , κοντά στο cami Selimiye;Θα ήμουν ευγνώμων.Τάσος.Θεσσαλονίκη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Τάσο, θα σου στείλω σε e-mail την τοποθεσία.
      Αν δεις οτι καθυστερώ να μου το πείς. Πιθανότατα θα το έχω στείλει σε λάθος Τάσο. Συμβαίνουν και αυτά.
      Πολλούς χαιρετισμούς

      Διαγραφή
  8. Σε ευχαριστούμε Θοδωρή για τις ωραίες σου ξεναγήσεις που πάρα πολλές φορές παρ'όλο που έχουμε γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί δεν τα γνωρίζαμε.Εκείνο όμως που με τσατίζει είναι ότι αυτούς που λέμε μπουνταλάδες αξιοποιούν και το παραμικρό εύρημα των προγόνων μας και το δίδουν στο κοινό . Μπράβο τους . Ενώ εμείς οι έξυπνοι εδώ δεν ξέρουμε να τα αξιοποιήσουμε .Παρόμοια κινστέρνα έχουμε και εδώ στην Χαλκίδα κάτω απο την πλατεία του Τζαμιού της Χαλκίδος .Σε μία ξενάγηση του τοπικού συλλόγου μπορέσαμε και την επισκευθήκαμε η οποία είναι σχεδόν γιαπί όπως και το Τζαμί των οποίων οι επισκευές είναι με την ταχύτητα όπου η ταχύτητα της χελώνας μοιάζει ταχύτητα F1 Και πάλι σε ευχαριστώ Ιωσήφ Κιοσελόγλου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μεγάλη κουβέντα ανοίγεις Ιωσήφ και με πολλές πτυχές, προεκτάσεις και ενστάστεις.
      Ελπίζω κάποια στιγμή να την συνεχίσουμε από κοντά.
      Όταν με το καλό βρεθώ προς την Χαλκίδα (νομίζω οτι από εκεί μου γράφεις) θα χαρώ να τα πούμε από κοντά.
      Φιλιά Θοδωρής

      Διαγραφή
  9. ΑΝΕΣΤΗΣ ΣΙΜΟΤΟΠΟΥΛΟΣ02 Απριλίου, 2014 19:39

    ΘΑΥΜΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΛΛΑ ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑΣ ΧΑΡΤΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ-ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανέστη μου, όπως και με τον Τάσο παραπάνω, στείλε μου ένα mail και θα τα πούμε εκεί.
      Χαιρετισμούς
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  10. Ε Π Ι Κ Ρ Ο Τ Ω !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. ΘΟΔΩΡΗ, ΝΑ ΣΑΙ ΚΑΛΑ, ΓΕΡΟΣ , ΔΥΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΚΟΣ, ΕΠΙΤΕΛΕΙΣ ΜΕΓΑΛΟ ΕΡΓΟ ΚΡΑΤΩΝΤΑΣ ΑΣΒΕΣΤΗ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Θάνο σ'ευχαριστώ για τις ευχές σου και ελπίζω να συνεχίσουμε να είμαστε ολοι εδώ μια παρέα, με κοινό παρανομαστή την Πόλη, για πάρα πολύ καιρό ακόμη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Κωνσταντίνος Κόττης06 Απριλίου, 2014 13:41

    Εννοείται πως η δημοσίευση με τις κινστέρνες δικαιολογεί απόλυτα το διάστημα αφού και πλήρης είναι και προϋποθέτει πολύ ποδαρόδρομο. Η φιλοσοφία σου είναι πολύ σωστή, αναφορικά με τον κορεσμό. Αλλά σε τέτοια topic ή καλύτερα ρεπορτάζ, η ημέτερη ακόρεστος ψυχή πάντα θα αντιφωνεί: "Κι΄άλλο κι΄άλλο !" Καλό μεσημέρι από την βροχερή Θεσσαλονίκη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Αξιόλογη προσπάθεια μπραβο!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Mη χάνεσαι να τα λες αυτά, Η Πόλη μας αφορά όλους και όχι μόνο λόγω καταγωγής !
    Συνέχισε ..... περιμένουμε !
    Μαρία Σαράφογλου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Μεγαλειώδης ανάρτηση πολύ καλή έρευνα. Σε ευχαριστώ.

    Για δε το σύστημα που έφερνε το νερό στην πόλη υπάρχει η εξής ενδελεχής μελέτη: The Water Supply of Byzantine Constantinople (James Crow, Jonathan Bardill, and Richard Bayliss).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα...θα πρόσθετα και πολύ περπάτημα.
      Θα έχω και την μελέτη των τριών στα υπόψιν μου. Κάτι τέτοια τα "κυνηγάω" για διάβασμα.
      Πολλούς Πολίτικους χαιρετισμούς.
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  17. Γεια σας είμαι φοιτήτρια της αρχιτεκτονικης και εχω μια εργασία σχετικά με τις υπόγειες στέρνες της κωσταντινούπολης διαβάζοντας την ερευνα σας μου γεννήθηκε η απορια αν υπογειες στερνες θεωρούνται μονο οι σκεπαστες και αν οχι γιατί συμπεριλαμβάνονται και οι ανοιχτές;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Καλημέρα Ιφιγένεια και σε ευχαριστώ για την επικοινωνία.
    Άποψή μου είναι πως αρκετές σκεπαστές κιστέρνες δεν θεωρούνται υπόγειες, ακόμα κι αν στις μέρες μας βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της γης, αφού στην πλειοψηφεία των περιπτώσεων οι οθωμανοί κατασκεύαζαν νέα κτίσματα πάνω στα υπάρχοντα.
    Οι ανοιχτές κιστέρνες εξυπηρετούσαν την αποθήκευση ή την πρώιμη αποθήκευση νερού που έφθανε έξω από τα Τείχη.

    Πολλούς χαιρετισμούς και καλή ενασχόληση με αυτό το τόσο όμορφο θέμα.

    Θοδωρής

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Εξαιρετικό το άρθρο σας, μπράβο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή