Στην Αγιά Τριάδα του Πέραν

Σήμερα, ανήμερα του Αγίου Πνεύματος, επέλεξα να βρεθώ στο Τάξιμ για να παρακολουθήσω την Λειτουργεία στην πανυγηρίζουσα Αγία Τριάδα. Η εκκλησία σχεδόν μαγνητίζει το βλέμμα του κάθε επισκέπτη που θα βρεθεί στην αρχή του Πέραν με τον επιβλητικό όγκο της και την αρχιτεκτονική της.

Η επιβλητική Αγία Τριάδα

Dolmabahçe...το απόλυτο παλάτι του Βοσπόρου

Στην Πόλη τα αξιοθέατα είναι αμέτρητα. Άλλα είναι καλά κρυμμένα και μακρυά από τα φώτα της δημοσιότητας, άλλα πάλι όμως παγκόσμιας εμβέλειας. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκει και το Ντολμά μπαχτσέ, ένα από τα πιο πολυτελή και επιβλητικά παλάτια σε όλον τον πλανήτη. Σίγουρα όσοι απο εμάς βρέθηκαν στην Πόλη, είχαν την ευκαιρία να το θαυμάσουν. Για όσους πάλι δεν είχαν ακόμα την τύχη να βρεθούν στην Πόλη και να επισκεφτούν το Dolmabahçe, ας το κάνουν. Μόνον τότε θα καταλάβουν την πραγματική σημασία της λέξεως ''παλάτι''. Εγώ προσωπικά δεν έχω επισκεφτεί ένα εντυπωσιακότερο απο αυτό.

Η κεντρική πύλη του παλατιού

Ο πύργος του ρολογιού του Dolmabahçe

Εκκλησίες της Πόλης-Θοδωρής 1-0

Έχοντας αλωνίσει αμέτρητα σοκάκια και γειτονιές της Πόλης, έχω κατά καιρούς συναντήσει πολλές εκκλησίες που είναι διασκορπισμένες ανά την Πόλη. Συνήθως κατορθώνω να εισέλθω στο εσωτερικό τους, να ανάψω ένα κεράκι, να θαυμάσω τα όσα υπέροχα βρίσκονται εκεί μέσα μα και για να βγάλω φωτογραφίες. Ειδικά το τελευταίο κάποιες φορές γίνεται δύσκολη υπόθεση. Σε τούτο το άρθρο λοιπόν θα σας παρουσιάσω μερικές από τις αποτυχημένες προσπάθειές μου να μπώ ή να φωτογραφίσω μια εκκλησία.
Θα ξεκινήσω από την Αγία Ειρήνη διότι αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση. Η Αγία Ειρήνη θεωρείται μνημείο στις μέρες μας και οι πόρτες της είναι πάντα κλειστές για το κοινό. Μόνο ορισμένες φορές χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις και συναυλίες καθώς λέγεται πως διαθέτει μια καταπληκτική ακουστική. Είναι επίσης η μοναδική εκκλησία, αν έχω ενημερωθεί σωστά, μαζί με την Παναγιά Μουχλιώτισσα που χτίστηκε πριν την Άλωση και ποτέ δε μετατράπηκε σε τζαμί.

Η πανέμορφη και μοναδική Αγία Ειρήνη

Εύχομαι να τα φέρει έτσι η ζώη ώστε κάποια φορά κι εγώ να έχω το προνόμιο να την επισκεφτώ και εκ των έσω.
Υπήρξαν περιπτώσεις που η κακή κατάσταση των εκκλησιών δεν μου επέτρεψε την επίσκεψη λόγω επισκευών. Μια τέτοια στέρηση είχα στο Φέρικιόι, στους Αγίους Αποστόλους. Εστώ κι από την εξωτερική εμφάνιση ο ναός έδειχνε σε όχι καλή κατάσταση.

Φανάρι φαναράκι μου

Όσες φορές εγκαταλείπω για λίγες βδομάδες την Πόλη, είναι πραγματικά σαν να μένει ένα κομμάτι από'μένα πίσω μαζί της. Και όπως όταν γυρνά κανείς σπίτι του, κάνει τον απαιτούμενο έλεγχο αν όλα είναι το ίδιο αφημένα, έτσι κι εγώ περπατώ στα στενά της αγαπημένης μου, προσπαθώντας να δω αν κάτι έχει αλλάξει. Επιπλέον είναι η πιο καλή μέθοδος για να την ξανανοιώσω μέσα μου...να γίνω ένα με αυτήν. Υπάρχουν πολλά μέρη που πάντα ενδείκνυνται για τέτοιους περιπάτους. Επειδή η διάθεση μου ήταν σήμερα λιγάκι διφορούμενη, προτίμησα το Φανάρι.
Το Φανάρι που φωτίζει την καρδιά μου με Ρωμιοσύνη και αληθινή αύρα Πόλης μα παράλληλα μου ''βγάζει'' μια μελαγχολία. Αυτή η μελαγχολία είναι που με ταξιδεύει σε ένα νοσταλγικό παρελθόν, μου δείχνει την σκληρή πραγματικότητα του παρόντος και μου αφήνει περιθώρια για ένα καλύτερο μέλλον, πού πάντα πιστέυω οτι κρατάει ο καθένας στα χέρια του.
Ο συνειρμός που κάνει κανείς ακούγοντας την λέξη ''Φανάρι'' είναι συνήθως ο Πατριαρχικός Ναός του Αγίου Γεωργίου. Μα γύρω απο το Πατριαρχείο υπάρχουν τόσα σπουδαία πράγματα, μικρά και μεγάλα, να ανακαλύψει κανείς. Δεν αναφέρομαι μόνο στην Μεγάλη του Γένους Σχολή ή στην ένδοξη Παναγιά Μουχλιώτισσα. Είναι όλη η ατμόσφαιρα στο Φανάρι που αγγίζει την ψυχή μου. Η πολυπλοκότητα των χρωμάτων και των αντιθέσεων κυριαρχεί παντού.

Αντιπροσωπευτική εικόνα από σοκάκι στο Φανάρι. Εναλλαγή χρωμάτων και συναισθημάτων

Το Μαράσλειο σχολείο αρρένων, που τώρα δε λειτουργεί πιά

Εκκλησίες σε κακόφημες γειτονιές

Εκκλησίες στην Πόλη υπάρχουν πολλές. Μερικές από αυτές είναι ευκολοπρόσιτες και σε πολύ καλή κατάσταση, άλλες πάλι βρίσκονται σε σημεία που δεν έχουν την ανάλογη προσέλευση επισκεπτών και πιστών. Προτιμώ να επισκέπτομαι αυτές τις δεύτερης κατηγορίας για πολλούς λόγους. Ένας από αυτούς είναι και η στήριξη που παρέχεται με αυτόν τον τρόπο στους ανθρώπους που έχουν ταυτίσει την ζωή τους με την λειτουργία του κάθε ναού. Για να ξέρουν οτι οι κόποι τους δεν πάνε στον βρόντο και γιατί επίσης μέσα απο την προσπάθεια της μή ερείπωσης των ναών, συντηρείται η ίδια η Ρωμιοσύνη της Πόλης. Δύο από αυτές τις εκκλησίες επισκέφτηκα και θα ήθελα να σας τις παρουσιάσω και εσάς μέσα απο τον φωτογραφικό φακό μου. Αναφέρομαι στην εκκλησία της Θεοτόκου και στην εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Αφού εισήλθα στα κακόφημα σοκάκια του Ταρλάμπασι και περιπλανήθηκα λιγάκι, τελικά βρέθηκα στην καγκελόπορτα της εκκλησίας του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Αν και βρίσκεται σε σχετικά κεντρικό σημείο, το γεγονός οτι πρέπει κανείς να εισέλθει στο Ταρλάμπασι δεν την κάνει δημοφιλή εκκλησιαστικό προορισμό.

Η όψη του ναού απο τον δρόμο.

Oι νοσταλγικές συγκοινωνίες της Πόλης

Το ότι η Πόλη είναι τόσο ιδιαίτερη και η αγαπημένη ερωμένη του χρόνου δε χρειάζεται να το ξαναγράψω. Να τονίσω μόνο πως ήταν ανέκαθεν μια παγκόσμια μητρόπολη που πρωτοπορούσε στα περισσότερα θέματα. Σαν πρωτοποριακή μητρόπολη διέθετε και έναν γοητευτικότατο κοσμοπολίτικο και αρχοντικό χαρακτήρα. Ίσως τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της πλυθησμιακής έκρηξης και της τουριστικής έξαρσης να έχει χάσει ένα μέρος της αριστοκρατικής αρχοντιάς της μα υπάρχουν διάσπαρτα ακόμα πολλά ίχνη που καταδεικνύουν νοσταλγικά μονοπάτια που οδηγούν σε περασμένες κοσμοπολίτικες εποχές. Ένα από αυτά τα ίχνη είναι και οι νοσταλγικές συγκοινωνίες της Πόλης.

Τότε που οι τραπεζίτες, οι πλούσιοι έμποροι, οι λοιποί εύποροι μα και οι κυρίες με τα μακρυά φορέματά τους και τα τεράστια καπέλα κινούνταν επι της Ίστικλαλ και προσπαθούσαν να βρούν έναν άνετο τρόπο να μετακινηθούν ακούραστα απο τις τράπεζες του Karaköy στα μαγαζιά της Ίστικλαλ και στις κατοικίες τους γύρω από το Taksim.

Την λύση έδωσε το μετρό του Tünel και οι γραμμές του τράμ. Το μετρό που ενώνει το Κάρακιόι με το Πέρα είναι το 2ο παλαιότερο στον κόσμο και η κατασκευή του ξεκίνησε το 1871 για να ολοκληρωθεί 3 χρόνια αργότερα. Τον πρώτο χρόνο λειτούργησε κάπως πιλοτικά για να σας δώσω μια πιο σύγχρονη ορολογία και για την κίνησή του χρησιμοποιήθηκαν ζώα. Τον επόμενο χρόνο με την βοήθεια της ατμομηχανής όλα έγιναν πιο απλά και άρχισε να χρησιμοποιείται πιο μαζικά. Ο φωτισμός του βαγονιού και της σήραγγας βέβαια εξακολούθησε να παράγεται με λάμπες λαδιού.

Αχ πόσο νοσταλγικά και μακρινά μου ακούγονται όλα αυτά τώρα που σας γράφω!

Η σήραγγα του Tünel

Έχω αναρωτηθεί αρκετές φορές τον λόγο που η ζωή με έφερε στην Πόλη. Όλες αυτές τις φορές μα κι άλλες τόσες έχω νοιώσει πως έχω ξαναβρεθεί σε τούτο το μέρος. Σαν σε μια παλαιότερη ζωή ή κάτι τέτοιο απροσδιόριστο. Με έχω φανταστεί πολλές φορές λοιπόν να διασχίζω την σήραγγα σε άλλες εποχές και με τον ισχνό φωτισμό απο τους λαμπτήρες να τρεμοπαίζει στα 573 μέτρα της. Ίσως αυτό να εξηγεί οτι παραβλέπω σχεδόν πάντα να διασχίσω τα στενά του Γαλατά και προτιμώ τα σύντομα 90 δευτερόλεπτα της ''χρονομηχανής''-σήραγγας.

Το μετρό είναι έτοιμο για αναχώρηση κι εγώ το παίζω άνετος φωτογραφίζοντας

Η αρχοντιά της Πόλης φυσικά δεν ήταν δυνατόν να μετακινηθεί μόνο με ένα μετρό. Σαν όλες τις μεγάλες μητροπόλεις ανά τον κόσμο, όφειλε κι εκείνη να διαθέτει το δικό της σύστημα τράμ. Την οργάνωση, δημιουργία και εκτέλεση του δικτίου τράμ στην Πόλη ανέλαβε ο Ρωμιός Κωνσταντίνος Καραπάνος με την υπογραφή της σύμβασης το 1869! Τον Ιούλιο του 1871 εγκαινιάστηκε το πρώτο δρομολόγιο μεταξύ Tophane και Ortaköy. Εκτός του Πέρα το δίκτυο περιλάμβανε αρχικά και αρκετές περιοχές όπως το Taksım, το Şisli και το Tepebaşı και σύντομα επεκτάθηκε σε πάρα πολλά σημεία και στις δυό πλευρές της Πόλης. Το αξιοπερίεργο για τα σημερινά μας δεδομένα είναι ότι τα πρώτα τράμ ήταν αλογοκίνητα. Για να αποφεύγονται μάλιστα ατυχήματα σε πολυ κεντρικά σημειά, ένας ιππέας προπορεύονταν πάντα των τραμ και με μια ντουντούκα προειδοποιούσε τους πεζούς.

Το νοσταλγικό τράμ επι της Ίστικλαλ

Κατα την διάρκεια του Βαλκανικού Πολέμου παρουσιάστηκε έλλειψη στα άλογα, μιας και χρειάζονταν στον πόλεμο. Έτσι η Πόλη έμεινε περισσότερο από έναν χρόνο δίχως τραμ. Τι να λέμε μετά εμείς στις μέρες μας για απεργείες διαρκείας των συγκοινωνιών;

Ο οδηγός μου ανοίγει την πόρτα...

...και πρώτη η αυθεντιά μου ξεχύνεται στο εσωτερικό του τράμ

Η θέση του οδηγού. Απλή, σεμνή και προπάντων νοσταλγική

Το 1914 μετατράπηκαν σε ηλεκτροκίνητα και όλα σιγά σιγά άρχισαν να αλλάζουν. Τα τρόλευ μα και άλλα μέσα άρχισαν να μπαίνουν στην καθημερινότητα της Πόλης και μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο το τράμ άρχισε να χάνει τον ζωτικό του χώρο. Το 1966 πραγματοποιήθηκε και το τελευταίο δρομολόγιο στην ασιατική πλευρά της Πόλης. Εκεί λοιπόν που το έργο του Κωνσταντίνου Καραπάνου έδειχνε να έχει μπει στο χρονοντούλαπο της μακράς ιστορίας της Πόλης, το νοσταλγικό τράμ αναγεννήθηκε. Σ'αυτό συνέβαλε εκτός των άλλων και η πεζοδρόμηση κάποιων δρόμων. Έτσι λοιπόν από τα τέλη του 1990 περίπου, τα δρομολόγια του Τάκσιμ αλλά και του Καντικιόι μας ξαναχαρίζουν απλόχερα δόσεις νοσταλγικού παρελθόντος και αποτελούν και αυτά ένα από τα σύμβολα της μοναδικής Πόλης.

Το τράμ στο Kadiköy

Όλοι θελουν να φωτογραφηθούν δίπλα σε ένα από τα σύμβολα της Πόλης

Όσο για 'μένα...δε χορταίνω να κάθομαι στα μικρά καθίσματα του εσωτερικού του και να ακουμπώ τα ξυλινα του τοιχώματα. Και καθώς ανηφορίζουμε την Ίστικλαλ, να κλείνω τα μάτια και να νοιώθω το αεράκι της Πόλης να μου αγγίζει το πρόσωπο και τον υπέροχο ήχο από το κουδουνάκι-κόρνα του οδηγού να ηχεί στα αυτιά μου τόσο νοσταλγικά και ονειρεμένα...

Το πιο φημισμένο τζαμί της Πόλης

Τις τελευταίες μέρες έχω λίγο επηρεαστεί με όσα γίνονται στην πατρίδα και δεν είμαι πολύ ευδιάθετος στο να γράψω κάτι. Λείπω 12 χρόνια και έχω ξεχάσει πως είναι να ζει κανείς στην Ελλάδα. Όμως δε γίνεται να έχουμε δυό αυτοκτονίες την ημέρα και εγώ να είμαι σα να μην συμβαίνει τίποτα. Μιλώντας όμως με μερικούς αναγνώστες πληροφορήθηκα πως διαβάζοντάς με, ''ξεχνιούνται'' κάπως. Είναι σα μια μικρή παρηγοριά αυτά τα μικρά ΄΄ταξίδια΄΄. Πήρα λοιπόν μια μικρή ώθηση για να σας δείξω το πιο φημισμένο τζαμί της Πόλης. Αναφέρομαι φυσικά στο τζαμί του σουλτάνου Αχμέτ, το Μπλέ Τζαμί!
Ξέρω οτι πολλοί απο εσάς θα αναφερθείτε στο Μπλέ Τζαμί σαν μια φτηνή απομίμηση της Αγιά-Σοφιάς και ότι κατασκευάστηκε απλά σα αντίπαλο δέος και για να κλέψει λίγο απο την λάμψη Της. Μπορεί και να ισχύει η άνωθεν άποψη. Και στα δικά μου μάτια η Αγιά-Σοφιά είναι κάτι ασύγκριτο από όλες τις απόψεις. Το ζήτημα όμως δεν είναι αυτό.
Έχω μάθει στην ζωή μου να κοιτάω τα πράγματα ξεχωριστά, να μην βάζω ''ταμπέλες'' σε τίποτα και σε κανέναν και ότι όλοι και όλα έχουν μια δικιά τους ιδιαιτερότητα. Έτσι λοιπόν όταν αναφέρομαι στο Μπλε Τζαμί, αναφέρομαι σε ένα απο τα μεγαλύτερα και ομορφότερα τζαμιά ολόκληρης της Τουρκίας και σε ένα παγκόσμιο σημείο αναφοράς της ισλαμικής αρχιτεκτονικής!

Το επιβλητικό Μπλέ Τζαμί

Η κατασκευή του δόθηκε από διαταγή του Σουλτάνου Αχμέτ το 1609 και η κατασκευή του διήρκεσε 7 χρόνια. Ήταν μάλιστα τόσο εντυπωσιασμένος από την κατασκευή του, που προτού αναχωρήσει για την Μέκκα, διέταξε ο τρούλος να κατασκευαστεί εξ'ολοκλήρου από χρυσάφι. Ο διάσημος αρχιτέκτονας, Σεντεφτέρ Μεχμέτ Αγά, γνωρίζοντας πως κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατον λόγω του τεραστίου βάρους, έφτιαξε τον τρούλο με φυσιολογικά υλικά και πρόσθεσε 6 μιναρέδες. Για να γλυτώσει τον βέβαιο θάνατο επειδή δεν είχε ακολουθήσει τις οδηγίες του σουλτάνου, είπε πως παράκουσε και μπέρδεψε την λέξη altın (χρυσός) με την λέξη  altı (6).