Oι νοσταλγικές συγκοινωνίες της Πόλης

Το ότι η Πόλη είναι τόσο ιδιαίτερη και η αγαπημένη ερωμένη του χρόνου δε χρειάζεται να το ξαναγράψω. Να τονίσω μόνο πως ήταν ανέκαθεν μια παγκόσμια μητρόπολη που πρωτοπορούσε στα περισσότερα θέματα. Σαν πρωτοποριακή μητρόπολη διέθετε και έναν γοητευτικότατο κοσμοπολίτικο και αρχοντικό χαρακτήρα. Ίσως τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της πλυθησμιακής έκρηξης και της τουριστικής έξαρσης να έχει χάσει ένα μέρος της αριστοκρατικής αρχοντιάς της μα υπάρχουν διάσπαρτα ακόμα πολλά ίχνη που καταδεικνύουν νοσταλγικά μονοπάτια που οδηγούν σε περασμένες κοσμοπολίτικες εποχές. Ένα από αυτά τα ίχνη είναι και οι νοσταλγικές συγκοινωνίες της Πόλης.

Τότε που οι τραπεζίτες, οι πλούσιοι έμποροι, οι λοιποί εύποροι μα και οι κυρίες με τα μακρυά φορέματά τους και τα τεράστια καπέλα κινούνταν επι της Ίστικλαλ και προσπαθούσαν να βρούν έναν άνετο τρόπο να μετακινηθούν ακούραστα απο τις τράπεζες του Karaköy στα μαγαζιά της Ίστικλαλ και στις κατοικίες τους γύρω από το Taksim.

Την λύση έδωσε το μετρό του Tünel και οι γραμμές του τράμ. Το μετρό που ενώνει το Κάρακιόι με το Πέρα είναι το 2ο παλαιότερο στον κόσμο και η κατασκευή του ξεκίνησε το 1871 για να ολοκληρωθεί 3 χρόνια αργότερα. Τον πρώτο χρόνο λειτούργησε κάπως πιλοτικά για να σας δώσω μια πιο σύγχρονη ορολογία και για την κίνησή του χρησιμοποιήθηκαν ζώα. Τον επόμενο χρόνο με την βοήθεια της ατμομηχανής όλα έγιναν πιο απλά και άρχισε να χρησιμοποιείται πιο μαζικά. Ο φωτισμός του βαγονιού και της σήραγγας βέβαια εξακολούθησε να παράγεται με λάμπες λαδιού.

Αχ πόσο νοσταλγικά και μακρινά μου ακούγονται όλα αυτά τώρα που σας γράφω!

Η σήραγγα του Tünel

Έχω αναρωτηθεί αρκετές φορές τον λόγο που η ζωή με έφερε στην Πόλη. Όλες αυτές τις φορές μα κι άλλες τόσες έχω νοιώσει πως έχω ξαναβρεθεί σε τούτο το μέρος. Σαν σε μια παλαιότερη ζωή ή κάτι τέτοιο απροσδιόριστο. Με έχω φανταστεί πολλές φορές λοιπόν να διασχίζω την σήραγγα σε άλλες εποχές και με τον ισχνό φωτισμό απο τους λαμπτήρες να τρεμοπαίζει στα 573 μέτρα της. Ίσως αυτό να εξηγεί οτι παραβλέπω σχεδόν πάντα να διασχίσω τα στενά του Γαλατά και προτιμώ τα σύντομα 90 δευτερόλεπτα της ''χρονομηχανής''-σήραγγας.

Το μετρό είναι έτοιμο για αναχώρηση κι εγώ το παίζω άνετος φωτογραφίζοντας

Η αρχοντιά της Πόλης φυσικά δεν ήταν δυνατόν να μετακινηθεί μόνο με ένα μετρό. Σαν όλες τις μεγάλες μητροπόλεις ανά τον κόσμο, όφειλε κι εκείνη να διαθέτει το δικό της σύστημα τράμ. Την οργάνωση, δημιουργία και εκτέλεση του δικτίου τράμ στην Πόλη ανέλαβε ο Ρωμιός Κωνσταντίνος Καραπάνος με την υπογραφή της σύμβασης το 1869! Τον Ιούλιο του 1871 εγκαινιάστηκε το πρώτο δρομολόγιο μεταξύ Tophane και Ortaköy. Εκτός του Πέρα το δίκτυο περιλάμβανε αρχικά και αρκετές περιοχές όπως το Taksım, το Şisli και το Tepebaşı και σύντομα επεκτάθηκε σε πάρα πολλά σημεία και στις δυό πλευρές της Πόλης. Το αξιοπερίεργο για τα σημερινά μας δεδομένα είναι ότι τα πρώτα τράμ ήταν αλογοκίνητα. Για να αποφεύγονται μάλιστα ατυχήματα σε πολυ κεντρικά σημειά, ένας ιππέας προπορεύονταν πάντα των τραμ και με μια ντουντούκα προειδοποιούσε τους πεζούς.

Το νοσταλγικό τράμ επι της Ίστικλαλ

Κατα την διάρκεια του Βαλκανικού Πολέμου παρουσιάστηκε έλλειψη στα άλογα, μιας και χρειάζονταν στον πόλεμο. Έτσι η Πόλη έμεινε περισσότερο από έναν χρόνο δίχως τραμ. Τι να λέμε μετά εμείς στις μέρες μας για απεργείες διαρκείας των συγκοινωνιών;

Ο οδηγός μου ανοίγει την πόρτα...

...και πρώτη η αυθεντιά μου ξεχύνεται στο εσωτερικό του τράμ

Η θέση του οδηγού. Απλή, σεμνή και προπάντων νοσταλγική

Το 1914 μετατράπηκαν σε ηλεκτροκίνητα και όλα σιγά σιγά άρχισαν να αλλάζουν. Τα τρόλευ μα και άλλα μέσα άρχισαν να μπαίνουν στην καθημερινότητα της Πόλης και μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο το τράμ άρχισε να χάνει τον ζωτικό του χώρο. Το 1966 πραγματοποιήθηκε και το τελευταίο δρομολόγιο στην ασιατική πλευρά της Πόλης. Εκεί λοιπόν που το έργο του Κωνσταντίνου Καραπάνου έδειχνε να έχει μπει στο χρονοντούλαπο της μακράς ιστορίας της Πόλης, το νοσταλγικό τράμ αναγεννήθηκε. Σ'αυτό συνέβαλε εκτός των άλλων και η πεζοδρόμηση κάποιων δρόμων. Έτσι λοιπόν από τα τέλη του 1990 περίπου, τα δρομολόγια του Τάκσιμ αλλά και του Καντικιόι μας ξαναχαρίζουν απλόχερα δόσεις νοσταλγικού παρελθόντος και αποτελούν και αυτά ένα από τα σύμβολα της μοναδικής Πόλης.

Το τράμ στο Kadiköy

Όλοι θελουν να φωτογραφηθούν δίπλα σε ένα από τα σύμβολα της Πόλης

Όσο για 'μένα...δε χορταίνω να κάθομαι στα μικρά καθίσματα του εσωτερικού του και να ακουμπώ τα ξυλινα του τοιχώματα. Και καθώς ανηφορίζουμε την Ίστικλαλ, να κλείνω τα μάτια και να νοιώθω το αεράκι της Πόλης να μου αγγίζει το πρόσωπο και τον υπέροχο ήχο από το κουδουνάκι-κόρνα του οδηγού να ηχεί στα αυτιά μου τόσο νοσταλγικά και ονειρεμένα...