Στο εσωτερικό της κρύπτης

Η Πόλη αποτελεί την πεμπτουσία των ιδιαιτεροτήτων και των αντιθέσεων με την ιστορία, τις εικόνες και τα συναισθήματα να εναλλάσσονται με τρομερό ρυθμό. Ο τρόπος που την βιώνω, προσεγγίζω και περπατώ μου επιτρέπει να επιμαρτυρώ την μοναδικότητά της, να γεμίζω την ψυχή μου με συναισθήματα και τον νού μου με μόρφωση, σκέψεις και πνευματική ανάταση. Και η Πόλη με την σειρά της δε σταματά να στέκεται γενναιόδωρη μαζί μου, τραβώντας με όλο και βαθύτερα στην μαγευτική αγκαλιά της. Τούτη την φορά με αξίωσε να μου παρουσίασει μία από τις κρύπτες της και από την οδυνηρή πραγματικότητα να με μεταφέρει στο ονειρικό κόσμο των θρύλων.

Χαραγμένοι Σταυροί στο πέτρινο διάζωμα λίγο πριν κατέβω τα σκαλοπάτια της κρύπτης με προιδεάζουν οτι πρόκειται για ακόμη μια συναρπάστική κάθοδο

Φτάνοντας απρόσμενα στην είσοδο ενός σκοτεινού και ημιυπογείου χώρου, δεν δίστασα ούτε στιγμή να κατέβω τα σκαλοπάτια στο εσωτερικό του, παρά το γεγονός οτι τέτοιοι χώροι χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνοι. Οι χαραγμένοι Σταυροί στο πέτρινο διάζωμα με προιδέασαν για την ιερότητα του χώρου μα όσα αντίκρισα στο εσωτερικό της κρύπτης, ξεπέρασαν ακόμα και τις μεγαλύτερές μου προσδοκίες.
Ο χώρος ονομάστηκε Κρύπτη της Σηλυβρίας επειδή βρίσκεται σε κοντινό σημείο από την ομώνυμη πύλη αλλά ουσιαστικά πρόκειται για τάφο πρώιμης βυζαντινής περιόδου. Το ταφικό κτίσμα είναι χωρισμένο σε δύο τμήματα, με το πρώτο να είναι λιτό και μακρόστενο, περίπου σαν εσωνάρθηκας ναού. Ακολουθεί το κυρίως μέρος της κρύπτης με τους τάφους διακοσμημένους με παραστάσεις που κόβουν την ανάσα και προκαλούν δέος.

Οι ανάγλυφες παραστάσεις στους μαρμάρινους τάφους με άφησαν άφωνο, εντυπωσιασμένο...

...και τα χριστιανικά σύμβολα μου προκάλεσαν ανείπωτο δέος

Διάκοσμος πρώιμης βυζαντινής περιόδου. Πέρασαν σχεδόν χίλια χρόνια μα ακόμα συναρπάζει

Οι πληροφορίες γύρω από την κρύπτη είναι μπερδεμένες και με αντιφάσεις, οι οποίες μάλλον οφείλονται στον τρόπο διάδωσης των πληροφοριών. Σε αυτό προστίθεται και η "δημοσιογραφική" μάστιγα της εποχής μας, με την γνωστή και "έγκυρη" μέθοδο της αντιγραφής-επικόλλησης των πληροφοριών.
Έτσι λοιπόν από την μία παρουσιάζεται ως βυζαντινός βασιλικός τάφος και από την άλλη κατασκευασμένος τον 4ο αιώνα. Δηλαδή σε μια περίοδο που τα Θεοδοσιανά Τείχη ακόμη δεν υπήρχαν και η οχυρωματική υπεράσπιση της ιστορικής χερσονήσου με τα Τείχη του Μέγα Κωνσταντίνου βρίσκονταν εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα. Για εμένα λοιπόν φαντάζει κάπως δύσκολο οτι θα μπορούσε να κατασκευασθεί κάπου στο 300 μ.Χ. βασιλικός τάφος σε μια τόσο ερημική και ανυπεράσπιστη περιοχή εκτός της Πόλης.
Βέβαια όλα αυτά δεν με εμπόδισαν καθόλου στο να αφοσιωθώ στην παρατήρηση με όλες τις αισθήσεις σε έξαψη και να θαυμάσω την τέχνη των ανάγλυφων διακοσμήσεων.

Με το βλέμμα προς τον ουρανό

Απεικονίσεις που παραπέμπουν σε βιβλικές παραστάσεις

Ανάγλυφος διάκοσμος που αναπαριστά τον Ιησού με τους δώδεκα μαθητές Του σε ελληνορωμαικό ύφος

Πέρασε περισσότερο από μισή χιλιετία όπου η συγκεκριμένη κρύπτη παρέμενε καλά κρυμμένη κάτω από χώματα, χαλάσματα και ερείπια. Ανακαλύφθηκε μόλις το 1988 κάτω από μπάζα και χαλίκια για να ακολουθήσει μια ικανοποιητική αναστύλωση του χώρου το επόμενο έτος.
Από εκεί και έπειτα ξεκινούν εκ νέου οι βεβηλώσεις και οι λεηλασίες της κρύπτης από τυμβωρύχους, αρχαιοκαπήλους και κυνηγούς θυσαυρών. Οι νεοαναστυλωμένες νωπογραφίες δυστυχώς καταστράφηκαν τα επόμενα χρόνια ενώ είναι άγνωστο το ακριβές μέγεθος της λεηλασίας. Ίσως στο μέλλον ορισμένα από τα κλεμμένα να παρουσιαστούν στους διάφορους οίκους πλειστηριασμών ή να πάρουν τον δρόμο για τα διάσημα αρχιλησταρχικά μουσεία της Ευρώπης.
Παρ'όλα αυτά ορισμένα κειμήλια ανακαλύφθηκαν, όπως για παράδειγμα η είσοδος της κρύπτης, η οποία παραδόθηκε στο αρχαιολογικό μουσείο της Πόλης το 1993.

Λεηλατημένα κενοτάφια...

...και όσα πανέμορφα γλυπτά γλύτωσαν την κλοπή

Το εσωτερικό της κρύπτης διαθέτει συνολικά έξι τάφους. Άστεγοι ζουν πλέον εδώ

Αν αντικρίσει κανείς την πραγματικότητα με ρεαλισμό και ψυχρότητα, η κατάληξη του χώρου σίγουρα δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετική, αφού η Κρύπτη της Σηλυβρίας μπορεί κάλλιστα να χαρακτηριστεί και ως ο μοναδικός απροστάτευτος αρχαιολογικός χώρος της Ευρώπης ενώ η περιοχή θεωρείται αρκετά κακόφημη και προβληματική λόγω των αστέγων και της εγκληματικότητας. Εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες, είναι οι άστεγοι που έχουν οικιοποιηθεί τα Χερσαία Τείχη της Πόλης, μετατρέποντάς τα σε κατοικίες τους, αναδεικνύοντας ξεκάθαρα τα ανθρωπιστικά αδιέξοδα του πολιτισμού μας και τον πλήρη διαχωρισμό εννοιών όπως ανάπτυξη, δείκτες, ευημερία, οικονομία από όλους εμάς. Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που ζούν ανάμεσα στις περιβόλους των Τειχών εδώ και 40 χρόνια. Ανάμεσα σε αυτούς έρχονται να προστεθούν εγκληματίες και η κρύπτη μοιάζει να είναι ένα από τα "φιλέτα" παροχής καταφυγίου. Η επικινδυνότητα της περιοχής είναι τόσο μεγάλη που οι αναφορές φόνων δεν σπανίζουν, ακόμα και στο εσωτερικό της κρύπτης για λόγους που αφορούσαν τα πολύτιμα ευρήματά της.

Η οικιοποίηση των ιστορικών και αρχαιολογικών χώρων σε απόμερα σημεία της Πόλης από άστεγους, δυστυχείς και εγληματίες είναι γεγονός που προβληματίζει και απαιτεί λύση

Και όμως ανάμεσα στο κίνδυνο και την οδυνηρή πραγματικότητα, η ψυχή και οι σκέψεις ταξιδεύουν σε άλλες διαστάσεις, περνώντας από τους τάφους της Κρύπτης της Σηλυβρίας μέσα από ένα νοερό ταξίδι στις άλλες κρύπτες που βρίσκονται εκεί κοντά και "αγγίζοντας" μέχρι τους θρύλους του Μαρμαρωμένου Βασιλιά και την δική του κρύπτη...

Ανάμεσα στο δάπεδο της κρύπτης υπάρχουν κενά, που σαν σκαλοπάτια κατεβάζουν σε άλλα επίπεδα, σε άλλα σημεία, σε άλλους κόσμους...πραγματικούς και φανταστικούς

Σπασμένα δάπεδα και κενοτάφια, λεηλασία και κίνδυνος μα η κρύπτη λειτουργεί σαν μαγνήτης που με κρατά για πάρα πολλές στιγμές στο εσωτερικό της

Λίγες τελευταίες ματιές λίγο πριν βγώ ξανά στην επιφάνεια...

Ακολούθησαν λίγες ακόμα ματιές τριγύρω μου, παρατηρώντας για τελευταία φορά τα πρόσωπα των ανθρώπινων γλυπτών απεικονίσεων. Έμοιαζαν τόσο αληθινά με μερικά να με κοιτούν κατάματα ενώ άλλα με ταραγμένο βλέμμα προς τα πάνω, έμοιαζαν σαν να παραδίδονται ταπεινά στην μεγαλοσύνη του Θεού αλλά συνάμα να φοβούνται για όσα συνέβησαν και συνεχίζουν να συμβαίνουν στο εσωτερικό της κρύπτης. Για όσες ασέλγειες πρόκειται να ακολουθήσουν και στα δικά τους μαρμάρινα σώματα.

...γοητευμένος, μαγεμένος σαν από όνειρο

Έσκυψα αρκετά το κεφάλι για να μπορέσω να περάσω κάτω από το χαμηλό διάζωμα και να κινηθώ πίσω, προς τον προθάλαμο της κρύπτης. Ακολούθησαν μερικά σκαλιά ακόμη και έπειτα το σώμα μου μπόρεσε να σταθεί ξανά στην κανονική, ορθή στάση. Η κρύπτη έστεκε πλέον πίσω μου και συνεπαρμένος προσπαθούσα να ταξινομήσω για ακόμη μια φορά όλα όσα είδα και όλα όσα ένιωσα. Είχα πάλι αξιωθεί να πραγματοποιήσω ένα ταξίδι αιώνων και διαστάσεων, ένα πέρασμα από την κρύπτη της πραγματικότητας στην κρύπτη των θρύλων. 

Η Πόλη φρόντισε να με βάλει ξανά στα σπλάχνα της και ένα κομμάτι από εμένα παρέμεινε εκεί...στην αγκαλιά της...