Δευτέρα 31 Μαρτίου 2014

Κιστέρνες της Πόλης

Τι συνειρμούς μπορεί να προκαλεί ο συνδυασμός των λέξεων Κωνσταντινούπολη και κιστέρνα; Πιθανόν για πάρα πολλούς, η σκέψη τους να στρέφεται στην μεγαλειώδη Βασιλική κιστέρνα, αφού σίγουρα αυτήν περιλάμβανε η πρώτη τους επίσκεψη στην Πόλη και δυστυχώς για τις γνώσεις αρκετών η σχέση των κιστερνών με την Πόλη αρχίζει και τελειώνει εκεί. 
Θέλοντας να έρθω σε αμεσότερη επαφή με αυτήν την κατασκευαστική πτυχή του παρελθόντος, η επιμονή μου έφερε στα χέρια μου μια λίστα με 158(!) σημεία κιστερνών που βρίσκονται διασκορπισμένες σε όλη την Πόλη. Σε αυτή την ανάρτηση θέλησα να παρουσιάσω και να μοιραστώ μαζί σας εικόνες με μερικές από αυτές και να βάλω τις βάσεις για μελλοντικές αναρτήσεις και εξερευνήσεις.
Η Πόλη αντιμετώπιζε ανέκαθεν πρόβλημα με το πόσιμο νερό και για να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα κατά το παρελθόν και να υπάρχουν αποθέματα σε κρίσιμες στιγμές όπως περιόδοι ξηρασιών, πολιορκίες κ.ο.κ., το νερό συλλέγονταν και μεταφέρονταν σε ανοιχτές ή σκεπαστές κιστέρνες.
Οι ανοιχτές κιστέρνες βρίσκονταν κυρίως σε υψώματα και από εκεί μεταφέρονταν το νερό, μέσω αγωγών, σε όλη την Βασιλεύουσα. Οι 3 μεγαλύτερες και σημαντικότερες ανοιχτές κιστέρνες είναι του Αέτιου, του Άσπαρος και του Αγίου Μωκίου.
Η κιστέρνα του Αέτιου, πλέον στο εσωτερικό της ολόκληρο γήπεδο, κερκίδες και συμπληρωματικές εγκαταστάσεις

Σάββατο 22 Μαρτίου 2014

Στα ίχνη του μακρινού συγγενή

Έχω ρωτηθεί πολλές φορές ως τώρα για την καταγωγή μου και την σχέση μου με την Πόλη. Πάντα αποκρινόμουν οτι είμαι από το Περιστέρι Αττικής, αφού άλλωστε εκεί γεννήθηκα και μεγάλωσα όπως και οι γονείς μου. Γνωρίζοντας μόνον σε γενικές γραμμές την καταγωγή μου, άρχισα πρόσφατα να ενδιαφέρομαι για περισσότερες λεπτομέριες. Έτσι ανακάλυψα πως κατάγομαι απ'το χωριό Μήδεια, το σημερινό Kıyıköy της Τουρκίας.
Η άποψή μου είναι πώς δεν υπάρχει ελληνική οικογένεια που πηγαίνοντας 3, 4, 5, 10 (βάλτε όποιον αριθμό θέλετε) γενιές πίσω δεν θα συναντήσει ρίζες ή σημαντικά περάσματα στα εδάφη της Τουρκίας ή άλλων χωρών.
Εκείνες τις εποχές υπήρχε μια διαρκής μετακίνηση, δραστηριότητα και επαφή του ελληνικού πληθυσμού με τα προαιώνια κέντρα του. Εποχές που ο Ελληνισμός δεν περιορίζονταν στην λογική της υπηκοότητας των πολιτών ενός κράτους αλλά απλώνονταν σε μήκη και πλάτη, ελεύθερος από σύνορα, περιορισμούς και "καλούπια", έπαιρνε επιρροές, αφομίωνε, προέτασσε την ιδιαιτερότητά του και αποτελούσε τρόπο σκέψης και ζωής.
Το άλλο παρακλάδι του οικογενειακού μου δέντρου ανακάλυψα οτι βρίσκεται στο χωριό Δάφνη Καλαβρύτων, που κάποτε λεγόνταν Στρέζοβα. Ρωτώντας του ηλικιωμένους της οικογενείας, έφτασα στο όνομα Παικόπουλος.

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

Στην Μονή του Αγίου Ανδρέου εν τη Κρίσει

Στην περιοχή του σημερινού Koca Mustafa Paşa και ιδιαίτερα στην δυτική πλευρά της περιοχής, κοντά στα Χερσαία Τείχη, υπάρχουν αρκετά τεμένη με ιστορικό υπόβαθρο, αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες και αθέατες πτυχές. Ένα από αυτά είναι το Koca Mustafa Paşa Sümbül Efendi Camii που πίσω από τις αλλαγμένες όψεις του υποκρύπτει την Μονή του Αγίου Ανδρέου εν τη Κρίσει. Η απογευματινή μουσουλμανική προσευχή που μόλις ξεκινούσε δεν κατάφερε να με αποκόψει από την επίσκεψη στον ναό. Εξάλλου οι μουσουλμάνοι εκεί δεν έδειξαν να ενοχλούνται από την παρουσία μου.
Η βόρεια πλευρά του ναού. Οι αναγκαίες μετατροπές και αλλοιώσεις αρχικά δεν φανερώνουν την βυζαντινή καταγωγή του

Τετάρτη 12 Μαρτίου 2014

Στην Παναγία της Σούδας

Υπάρχουν συνοικίες στην Πόλη που κατά το παρελθόν γνώρισαν ιδιαίτερα ένδοξες στιγμές αλλά στις μέρες μας δεν παρατηρείται κάτι ανάλογο. Μία τέτοια περιοχή είναι και το σημερινό Εğrikapı, που κάποτε ονομάζονταν Χαρσία ή και Καλλιγαρία, εξαιτίας της κλίσης των παρακειμένων Τειχών και της Πύλης που υπάρχει εκεί. Ελάχιστα στοιχεία μαρτυρούν την ζωντάνια και την ιδιαιτερότητα του παρελθόντος και ένα από αυτά είναι η εκκλησία της Παναγίας της Σούδας.
Θέλησα να την επισκεφθώ και να αντιστρέψω στην σκέψη μου την εξέλιξη των εποχών. Από μια "ξεχασμένη" περιοχή, δίχως ποίμνιο και εξωστρέφεια, να ψηλαφίσω τις παλιές εποχές, τότε που βρίσκονταν στο προσκήνιο και παρείχε εκπαιδευτικές και νοσηλευτικές υπηρεσίες.
Η Παναγιά της Σούδας, τριγυρισμένη από τον χαρακτηριστικό κίτρινο μαντρότοιχο
Στο ίδιο σημείο υπήρχε προγενέστερος βυζαντινός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Νικήτα ενώ για κάποια περίοδο ο ναός τιμούνταν και στο όνομα του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος. Η Παναγία της Σούδας, πιθανόν πήρε την ονομασία της από Κρητικούς που εγκαταστάθηκαν εκεί, δείχνοντας για ακόμη μια φορά την διαρκή μετακίνηση που υπήρχε στα κέντρα του Ελληνισμού. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Πόλης εξαιτίας των πολλών θαυμάτων που αποδίδονταν στην θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας και ως κέντρο της κοινότητας συγκέντρωνε γύρω του τόσο διάφορες εκπαιδευτικές υποδομές όσο και νοσηλευτικές.