Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

Στην Μονή του Αγίου Ανδρέου εν τη Κρίσει

Στην περιοχή του σημερινού Koca Mustafa Paşa και ιδιαίτερα στην δυτική πλευρά της περιοχής, κοντά στα Χερσαία Τείχη, υπάρχουν αρκετά τεμένη με ιστορικό υπόβαθρο, αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες και αθέατες πτυχές. Ένα από αυτά είναι το Koca Mustafa Paşa Sümbül Efendi Camii που πίσω από τις αλλαγμένες όψεις του υποκρύπτει την Μονή του Αγίου Ανδρέου εν τη Κρίσει. Η απογευματινή μουσουλμανική προσευχή που μόλις ξεκινούσε δεν κατάφερε να με αποκόψει από την επίσκεψη στον ναό. Εξάλλου οι μουσουλμάνοι εκεί δεν έδειξαν να ενοχλούνται από την παρουσία μου.
Η βόρεια πλευρά του ναού. Οι αναγκαίες μετατροπές και αλλοιώσεις αρχικά δεν φανερώνουν την βυζαντινή καταγωγή του
Η Μονή ήταν αρχικά αφιερωμένη στον Απόστολο Ανδρέα και έπειτα στον Άγιο Ανδρέα από την Κρήτη που μαρτύρησε στην Πόλη κατά την διάρκεια της Εικονομαχίας. Ο Άγιος θάφτηκε σε τούτη εδώ την περιοχή που κάποτε ονομάζονταν εκτός από Ροδοφύλλιον και Κρίση, εξού και το όνομα της Μονής.
Η μετατροπή σε τέμενος έγινε το 1489 από τον Κοτζά Μουσταφά Πασά, ενώ δίπλα στον ναό κατασκευάστηκε μοναστήρι δερβήσιδων από τον Σουμπούλ Σινάν και έτσι στις μέρες μας χρησιμοποιούνται τα ονόματα και των δύο.
Στο κτίσμα των δερβήσιδων υπάρχουν στις μέρες μας τάφοι. Στο βάθος βυζαντινοί κίονες που έχουν μεταφερθεί εκεί
Το τρίτο σημείο αναφοράς είναι το τεραστίων διαστάσεων απομεινάρι δέντρου στον αυλόγυρο. Η παράδοση, με βυζαντινές ρίζες, αναφέρει οτι ήταν κυκλωμένο με αλυσίδες και εκεί έμπαιναν όσοι επρόκειτο να δικαστούν. Ο θρύλος θέλει το κούνημα της αλυσίδας να αποφασίζει για την εξέλιξη της "δίκης".
Το κουφάρι του δέντρου στον αυλόγυρο
Η άλλοτε γυναικεία Μονή διαθέτει αρκετές θολωτές ημιανεξάρτητες πτέρυγες που επικοινωνούν με τον κεντρικό χώρο. Το κτίσμα ανήκει στην κατηγορία του περιστώου ναού που εκτός από την μερική ανεξαρτοποίηση των πτερυγών του ναού, έχει σαν κύριο γνώρισμα την ισότητα των διαστάσεων. Και τα δύο ήταν αποτελέσματα των εκκλησιαστικών αναγκών στην συγκεκριμένη περίοδο, αφού υπήρχε διαχωρισμός του ποιμνίου με τον κλήρο κατά την Θεία Λειτουργία.
Θόλοι ενώνουν τις πτέρυγες του ναού
Οι διαστάσεις μήκους και πλάτους ισούνται στον περίστωο ναό, ακολουθώντας τις εκκλησιαστικές ανάγκες της εποχής
Μουσουλμάνοι κάνουν τα προκαταρτικά τους λίγο πριν το έναυσμα του ιμάμη. Η παρουσία των κιονοκράνων μετατρέπει την υποψία σε βεβαιότητα
Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία που αποσπούν την ματιά είναι οι αρκετοί κίονες που στηρίζουν τον ναό, προσδίδοντας παράλληλα λειτουργικότητα και ομορφιά. Ο λεβητοειδής τύπος τους, με "αγγίγματα" ιωνικών επιρροών και αμυδρά επιθήματα μαρτυρά την ταυτότητα του ναού, ο οποίος υπέστη αναγκαίες ανοικοδομήσεις αλλά και αλλοιώσεις.
Η κυρτή επιφάνεια του κιονόκρανου με τον Σταυρό ως μέρος της λεβητοειδούς τεχνοτροπίας
Επίθημα με Σταυρό να διαφαίνεται αμυδρά
Ο εσωνάρθηκας του ναού
Οι αλλαγές στον ναό μετά την Άλωση ήταν αρκετές, με τις τελευταίες εργασίες και προσθήκες να πραγματοποιούνται, το όχι και τόσο μακρινό, 1937. Οι κυριότερες μετατροπές έγιναν το 1765 μετά από σεισμό και χρειάστηκε να ξαναχτιστεί ο τρούλος, η ανατολική πλευρά αλλά και αρκετά ακόμη σημεία. Ήταν τόσο ριζική η μετατροπή που ο άξονας του ναού ουσιαστικά μετατοπίστηκε σχεδόν 45 μοίρες!
Το ημιτρούλιο της ανατολικής πλευράς
Βυζαντινές και μουσουλμανικές καλλιτεχνίες
Ο εγκάρσιος άξονας του ναού. Τέτοιες εικόνες συναντά κανείς μόνο σε απλοικές συνοικίες
Η επίσκεψη στο πρώην μοναστήρι νυν τέμενος με μετέφερε νοερά από μια εποχή σε μια άλλη. Επιπλέον εμπλούτισε ακόμη περισσότερο τις γνώσεις μου και μου πρόσφερε εικόνες, σκέψεις και συναισθήματα που μόνον με περιπλάνηση σε απλές και καθημερινές συνοικίες μπορούν να κερδηθούν.
Κάθε μέρα επαφής με τις πτυχές της Πόλης με φέρνει πιο κοντά στο να έχω κάποια μέρα το δικαίωμα να ισχυριστώ οτι γνωρίζω μερικώς τούτον τον ευλογημένο και Θεοφύλαχτο τόπο.

27 σχόλια:

  1. Καλησπέρα Θοδωρή και σε ευχαριστούμε που με πείσμα συνεχίζεις χαριζοντας μας ακόμη μια άψογη ανάρτηση από μέρη που δεν έχει ο καθένας μας την ευκαιρία να βρεθεί.Καλη συνέχεια και να ξέρεις οτι το διαδικτυο ομορφαίνει απο παρουσιες σαν εσενα και τα χαμπερια σου.
    Μια παρατήρηση μονάχα,αν εσύ ισχυρίζεσαι οτι ίσως κάποια μέρα ίσως γνωρίσεις την Πόλη,εμείς τότε τι πρέπει να ισχυριστούμε και πόσες ζωές θα χρειαστούμε;;;Η δική μου άποψη είναι πως είσαι ένας από τους καλύτερους γνώστες που κυκλοφορούν στην Πολη.
    Πολλά μπράβο και πάλι καλή συνέχεια.Θα σε ακολουθούμε.
    Ιωάννα/Θεσσαλονίκη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γειά σου Ιωάννα μου και πολλές καλησπέρες στην Θεσσαλονίκη.
      Πρόλαβες την ανάρτηση φρέσκια-φρέσκια! Αυτό θα πεί συγχρονισμός.

      Ευχαριστώ για τα πολλά και καλά λόγια.
      Πάντως θα συνεχίσω να είμαι ταπεινός και μετριόφρων γιατί η επαφή με την Πόλη είναι ένα διαρκές ταξίδι που κάθε μέρα κρύβει και μία έκπληξη.

      Καλή συνέχεια σε όλους μας και χαίρομαι πολύ που είμαστε πάλι σε κανονικούς ΧΑΜΠΕΡΙΩΤΙΚΟΥΣ ρυθμούς.
      Πολλούς χαιρετισμούς
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  2. Καλή εβδομάδα και από μένα Θοδωρή.
    Μια εβδομάδα που ξεκίνησε ευχάριστα, αφού είχαμε τη χαρά να διαβάσουμε νέα σου ανάρτηση και μάλιστα από την ίσως πιο αγαπημένη μου κατηγορία.
    Πρόσθεσες άλλον ένα κρίκο στην ατέλειωτη, χρυσή αλυσίδα των κρυμμένων θησαυρών της Πόλης. Σε όλα αυτά που έχουμε ακούσει ή διαβάσει δίνεις σάρκα και οστά, έστω και αν η σημερινή τους εικόνα δεν είναι αυτή που θα θέλαμε.
    Σ' ευχαριστώ, για άλλη μια φορά, που είσαι ΕΚΕΙ για εμάς. Που είσαι τα μάτια μας, τα αυτιά μας αλλά και όλες οι αισθήσεις μας.
    Σε συγχαίρω και για την πάντα τρυφερή και γεμάτη σεβασμό προσέγγιση των θεμάτων.
    Καλή συνέχεια
    Ελένη Γ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Ελένη και χαιρετισμούς στον Πόρο.
      Υπάρχουν πράγματι τόσα πράγματα και μέρη να επισκεφτεί κανείς στην Πόλη που πραγματικά η λίστα μοιάζει ατελείωτη. Ειδικά αν περπατήσει κανείς σε τέτοιες περιοχές, θα εκπλαγεί από τον ιστορικό πλούτο που διαθέτουν.
      Σε ευχαριστώ για το σχόλιο και να είσαι καλά.
      Χαιρετισμούς

      Διαγραφή
  3. Φαίνεται ότι οι 13 φορές που πήγα στην Πόλη δεν ήταν αρκετές παρά μόνο για να πάρω μια πρόγευση από όσα μυστικά κρύβει καλά αυτή η Πόλη. Και επειδή όσο ζούμε μαθαίνουμε, σε ευχαριστώ ιδιαίτερα Θοδωρή για τον εμπλουτισμό της γνώσης μου και την επαφή με την πατρίδα της γιαγιάς μου!

    Θεοδώρα
    Καρδία Θεσσαλονίκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γειά σου Θεοδώρα και καλώς όρισες στον σχολιασμό.
      Σου εύχομαι να εκατοστήσεις τις επισκέψεις στην Πόλη και κάθε φορά να ανακαλύπτεις και να επισκέπτεσαι κάτι καινούριο.
      Θα χαρώ να τα ξαναπούμε
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  4. Γεια σου Θοδωρή....
    Δεν κατορθώσαμε τοσες φορες στην Πολη να ξαναβρεθούμε...Βεβαια μαθαινω νεα σου και από την Ντουγιουγκου και από τον Τακη...Επομενο μου ταξιδι στην Πολη ΜΑΣ 1-14 Απριλη ...αν τυχει και εισαι εκεινη την περιοδο εκει θα χαρω να τα πουμε από κοντα...στο ιδιο σπιτι για τελευταια φορα καθως νομιζω ηρθε η ωρα για κατι πιο μονιμο εκει...
    Ευτυχης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εκεί θα είμαι εκείνες τις μέρες λογικά. Θα κοιτάξω να τα πούμε. Πολλούς χαιρετισμούς και θα μιλήσουμε. Άντε και καλές μετακομίσεις.

      Διαγραφή
  5. Καλησπέρα. Με ευχαριστεί όταν είσαι στο ραντεβού σου στην ώρα σου . Δηλαδή τουλαχιστον καθε 5 ημέρες. Βλέπεις
    για μας που είμαστε μακριά η επαφή μαζί σου, με τα γραπτα σου, ειναι η πρωινή βόλτα στις γειτονιές ΤΗΣ, ο απογευματινος περίπατος στις μυρωδιες ΤΗΣ.Τα εχουμε, ετσι πιστεύω για ολους, ανάγκη. Να είσαι καλά. Μ.απο Θεσσαλονίκη




    περιπατος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Προσπαθώ να αναρτώ τουλάχιστον 4 φορές τον μήνα. Άλλοτε καθυστερώ μερικές μέρες και άλλοτε το επισπεύδω.
      Όταν βέβαια βλέπω οτι οι αναρτήσεις έχουν ανταπόκριση, τότε τα καλά σας λόγια σμίγουν με το μεράκι μου και την αφοσίωση στα ΧΑΜΠΕΡΙΑ και έχω έναν λόγο παραπάνω να βιαστώ να γράψω.
      Πολλούς χαιρετισμούς στην Θεσσαλονίκη.
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  6. Κωνσταντίνος Κόττης17 Μαρτίου, 2014 20:41

    Θοδωρή εύγε και πάλι. Μας κάνεις συχνότατα να κοιτάμε το mail όχι για να δούμε γενικώς μια ειδοποίηση αλλά μπάς και ανέβασες κάποιο ρεπορτάζ γιατί περι αυτού πρόκειται και μάλιστα επιπέδου. Σου έγραψα σε άλλη ανάρτηση και χρόνια πολλά αν εορτάζεις στο Θαύμα των Αγίων Θεοδώρων. Να σε έχει ο Θεός καλά ! Χαιρετισμούς απο Θεσσαλονίκη !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα Κωνσταντίνε και σε ευχαριστώ για το σχόλιο αλλά και για τις ευχές τις προάλλες.
      Πολλούς χαιρετισμούς στην Θεσσαλονίκη. Πολλά σχόλια σε τούτη την ανάρτηση από εκεί. Μου φαίνεται θα έρθω το καλοκαίρι να σας επισκεφτώ.
      Φιλιά πολλά.
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  7. Πολλές ευχαριστίες για τα διαδυκτιακά ταξίδια που μ σουας προσφέρεις [ αν και τελευταία άργησες λίγο] .Τα περιμένουμε με αγάπη και νοσταλγία για την Πόλη των πόλεων Νοερά ταξιδεύουμε μαζί σου, Να είσαι καλά, και καλή συνέχεια. Καληνύχτα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Βασικά δεν άργησα αλλά είχαν "ρίξει" την σελίδα από το διαδίκτυο.
      Πήρε μερικές βδομάδες να οργανώσω την νέα διευθύνση και κάποια τεχνικά θέματα.
      Αυτό το διάστημα πάντως φάνηκε λίγο μεγάλο και σε μένα.
      Πολλούς χαιρετισμούς
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  8. ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΘΟΔΩΡΗ ΓΙΑ ΟΛΑ .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Θοδωρη καλη σου μερα καταρχην.Χαιρομαι πολυ που ξαναδιαβαζουμε τα υπεροχα σου στις γειτονιες της Πολης.Το απομειναρι του μεγαλου δενδρου που φαινεται στη φωτογραφια ισως ειναι απο το κυπαρισσι απο το οποιο ηταν κρεμασμενη αλυσιδα η οποια επιστευετο οτι απενεμε δικαιοσυνη.Λεγεται μαλιστα οτι ενας Εβραιος προσηχθη στην Κριση απο καποιο Μουσουλμανο επειδη δεν αναγνωριζε το χρεος του στον τελευταιο.Ωστοσο ο Εβραιος πριν υποβληθη στη δοκιμασια, παρακαλεσε τον εναγοντα να κρατησει την ραβδο του και στη διαβεβαιωση οτι εδωσε το χρεος, η αλυσιδα με την κινηση της επικυρωσε του λογου το αληθες , εφοσον μεσα στην κουφια ραβδο υπηρχε ακριβως το ισοποσο της οφειλης.Χαιρετω και παλι Τασος. Θεσσαλονικη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Προφανως απο το σχολιο μου δραπετευσε μια λεξη .Η λεξη ταξιδια μετα το υπεροχα.Τασος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ναί Τάσο μου, το απομεινάρι του δέντρου υπάρχει ακόμα. Νομίζω το μάτι μου πήρε και μικρή πινακίδα που περιγράφει την ιστορία του δέντρου και λεπτομέριες γύρω από τις "δίκες" αυτές.
      Πολλούς χαιρετισμούς και πάλι στην Θεσσαλονίκη και τα λέμε σύντομα.

      Διαγραφή
  11. Και πάλι πολλά συγχαρητήρια για τους κόπους σου προκειμένου να μας παρουσιάζεις τόσες ανεκτίμητες πληροφορίες για την γεννέτειρα μας, συνοδεία εκλεκτής μουσικής !

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Νίκο μου. Μπορεί ορισμένες φορές η μέρα μέσα από το ατελείωτο περπάτημα να είναι κουραστική άλλα όταν επιστρέψω σπίτι και τελειώσω ένα άρθρο, η κουραση ξεχνιέται. Άρα κόπος ουδείς και μόνο χαμόγελα και ευχαρίστηση.
      Η μουσική βοηθάει. Και εγώ στο γράψιμο, βάζω ΧΑΜΠΕΡΙΑ και ακούω.
      Πολλούς χαιρετισμούς

      Διαγραφή
  12. Sas efxaristo poli gia oles tais endiaferomenes plirofories sas.H Poli ine mystiriodis kai i xristianosini pote den tha enkatalifty. Eho zisi sthn hora this Romiosinis pou oli thn latrevomen. Distixos epita apo ta Septemvriana, anagastikamen na figoumen apo thn patrida mas. Exo grapsi thi sitoria tis Konstantinouplolis oposn tin eho jisi. Mporite na diavasete thn istoselida tou vivliou mou www.fotifotiu.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα σας κύριε Φωτίου και ευχαριστώ για την παρουσία σας εδώ αλλά και τα καλά λόγια.
      Θα κοιτάξω με την πρώτη ευκαιρία την σελίδα που αποστέλετε.
      Να είστε καλά και χαιρετισμούς στις Ηνωμένες Πολιτείες.
      Θοδωρής

      Διαγραφή
  13. Γεια σου, Θοδωρή!
    Είναι μεγάλη μου η χαρά που έχουμε την κανονικότητά μας ξανά με τα Χαμπέρια, αλλά η χαρά μου μεγαλώνει κάθε φορά που βλέπω περισσότερα σχόλια. Και αυτό για πολλούς λόγους, και γιατί είναι για σένα κινητήριος δύναμη, αλλά και για εμάς που διαβάζουμε γιατί μαθαίνουμε και άλλα πράγματα, πληροφορίες, προσωπικές εμπειρίες, έχουμε τη δυνατότητα να κρατάμε μια επικοινωνία μεταξύ μας –παρόλο που δεν επικοινωνούμε με άμεσο τρόπο– και κυρίως να μοιραζόμαστε την κοινή μας αγάπη. Μου αρέσει που από δύο σχόλια αναγνώρισα δύο ανθρώπους που γνωρίζω προσωπικά. Δεν θα πω ποιους, αυτοί και εσύ ξέρετε.
    Πολύ ενδιαφέρουσα η ανάρτηση, όπως κάθε φορά που μαθαίνουμε κάτι καινούριο. Παρά τις αλλαγές, είναι αντιληπτό το πως έχουν εναρμονιστεί τα βυζαντινά και τα ισλαμικά στοιχεία. Ακόμη και η προέλευση του ονόματος της μονής Αγίου Ανδρέα εν τη κρίσει με κάνει να θαυμάζω! Όντως, η συγκεκριμένη περιοχή βρίθει από πλούτο ιστορικό, που επειδή δεν με βλέπω να την προλαβαίνω, κάνε εσύ ό,τι μπορείς και εμείς θα σε ακολουθούμε, σε κάθε σου βήμα!
    Καλή συνέχεια!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Μαρία μου.
      Τα σχόλια τα λαχταρώ και εγώ και όντως είναι κινητήριος δύναμη. Επίσης όμορφο είναι οτι και μεταξύ σας υπάρχει μια επικοινωνία με κοινό παρανομαστή τα ΧΑΜΠΕΡΙΑ και την αγάπη για την Πόλη. Να ξέρεις οτι είναι αρκετοί που δεν σχολιάζουν αλλά σας γνωρίζουν και μαθαίνουν για εσάς.
      Τόσο ευχάριστο είναι επίσης οτι διαρκώς προστίθενται καινούριοι σχολιαστές στην παρέα μας. Βεβαίως δεν λησμονώ και ανθρώπους που δυστυχώς έχουμε πάρα πολύ καιρό να γράψουν και με την παρουσία τους κοσμούσαν τα ΧΑΜΠΕΡΙΑ. Ίσως στο μέλλον τους ξαναπολαύσουμε και μας χαρίσουν λίγη από την ποιότητά τους.
      Όταν ξαναβρεθείς στην Πόλη θα περιπλανηθούμε και από εκείνα τα μέρη.
      Άντε θα σε πάω και από εκεί. Βγαίνει μια διαδρομή μούρλια που περιλαμβάνει τα πάντα.
      Πολλά φιλιά και χαιρετισμούς στα πάτρια εδάφη

      Διαγραφή
  14. Θοδωρή, καλημέρα.
    Ενδιαφέρουσα ανάρτηση με πράγματα που αδυνατείς να σκεφθείς οτι μπορεί να βρεθούν κάπου αλλού. Ως γνωστόν μου αρέσει ιδιαίτερα να σε ακολουθώ και το κάνω όπου και αν σε οδηγεί το βήμα σου ή η περιέργεια σου.
    Χαιρετισμούς από το Βόλο.
    Θανάσης
    Keep Walking

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γειά σου Θανάση και τους χαιρετισμούς μου στον Βόλο.
      Έχεις απόλυτο δίκιο. Έχω ταξιδέψει και εγώ σε αρκετές χώρες και μπορώ να στηρίξω την άποψή μου ότι όλα αυτά που μπορεί κανείς να δεί και να ανακαλύψει στην Πόλη δεν γίνεται να τα βρεί πουθενά αλλού.
      Τέτοιο ιστορικό υπόβαθρο, επιρροές και διαφορετικές αποχρώσεις που δεν βρίσκονται απαραίτητα σε σύγκρουση. Πως αλλιώς βέβαια θα μπορούσε να είναι σε ένα τέτοιο παγκόσμιο σταυροδρόμι όπως η Πόλη;
      Σε χαιρετώ και ευχαριστώ που διαβάζεις, σχολιάζεις και συμμετέχεις στην παρέα.
      Θοδωρής

      Διαγραφή