Στο σπίτι του Barış Manço

Τώρα που η άνοιξη μπήκε για τα καλά στην καθημερινότητά μας είχα την επιθυμία και την χαρά να ασχοληθώ με κάτι που αντανακλά δημιουργικότητα, ανθρωπιά και θετική ενέργεια. Έτσι αποφάσισα να ξοδέψω λίγο από τον χρόνο μου και να επισκεφτώ το σπίτι που έζησε ένας από τους γνωστότερους καλλιτέχνες αλλά και μία από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες στην ιστορία της Τουρκίας. Αναφέρομαι στον Barış Manço και το σπιτικό του στο Μόδι, που στις μέρες μας λειτουργεί σαν μουσείο. Πήρα λοιπόν το νοσταλγικό τράμ της Χαλκηδόνας και αποβιβάστηκα στην στάση ilköğretim okulu. Ύστερα από μερικά λεπτά περπάτημα συνάντησα τον δρόμο που έχει πάρει το όνομα του Μπάρις.

Το νοσταλγικό τράμ....

...με τα νοσταλγικά μηχανήματα λειτουργίας του

Δεν είναι και μικρό πράγμα ο δρόμος που διαμένεις να φέρει το όνομά σου

Το πανέμορφο τριώροφο σπίτι του στο Μόδι

Στο σπίτι-μουσείο επιβάλεται η χρήση καλύμματος παπουτσιών. Εδώ με χαριτωμένο μηχάνημα που καλύπτει αυτόματα τα πόδια

Ο Μπάρις Μάντσο γεννήθηκε στις 2 Γενάρη του '43 στο Üsküdar και το όνομα που επέλεξαν οι γονείς του σημαίνει "ειρήνη", επειδή στην καρδιά του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου η ειρήνη αποτελούσε την μεγαλύτερη επιθυμία εκείνης της εποχής.

Όταν πριν μερικά χρόνια είδα για πρώτη φορά φωτογραφίες του Barış, μου θύμισε λίγο τον Σωτήρη Μουστάκα σε κάποιους από τους κινηματογραφικούς του ρόλους. Αυτό και μόνο ήταν αρκετό για να τον συμπαθήσω εξαρχής. Το εκκεντρικό ντύσιμό του από την άλλη προέτρεπε σε έναν "χίπι" και "παιδί των λουλουδιών" καθώς και σε ένα είδωλο της ρόκ σκηνής του βεληνεκούς των Led Zeppelin. Η φωνή του όμως ήταν μια γνήσια λαική φωνή και ο ίδιος συνδύαζε όλες αυτές τις αντιθέσεις πάνω του με τρομακτική ομοιογένεια. Και όλα αυτά σε μια εποχή που δεν υπήρχε η μουσική βιομηχανία των ημερών μας που κάθε λέξη, βήμα και ενδυμασία των καλλιτεχνών είναι αποτέλεσμα συμβούλων και εταιριών.

Η λαική φωνή του Μπάρις συνυπήρχε με το εκκεντρικό ρόκ ντύσιμό του

Μερικά από τα ρούχα που χρησιμοποιούσε στις συναυλίες του. Επιρροές μογγολικών ενδυμασιών με ρόκ αποχρώσεις

Μία από τις πολλές φωτογραφίες που κοσμούν το σπίτι του στο Μόδι

Καθώς περπατούσα στα δωμάτια και στους ορόφους του σπιτιού του, ανακάλυπτα όλο και καλύτερα τις πτυχές της ζωής του. Ο Μπάρις αποτέλεσε τον εμπνευστή του λεγόμενου Ανατολικού Ροκ (anadolu rok) και γενικά υπήρξε πρωτοπόρος της ρόκ μουσικής στην Τουρκία. Αν στις μέρες μας αυτός ο μουσικός χώρος γνωρίζει επιτυχία με νέους ανθρώπους και δεκάδες διασκευές παλιών τραγουδιών, αυτό οφείλεται στον Μπάρις που μισόν αιώνα πριν, έκανε τέτοιες κινήσεις και προσμίξεις μουσικών ειδών. Βέβαια στα 44 χρόνια καριέρας άλλαξε πολλές φορές στυλ και πάντα προσαρμόζονταν στην κάθε εποχή. Ίσως εδώ αρμόζει η έκφραση: η προσαρμοστικότητα είναι δείκτης ευφυίας. Παρ'ότι πολλλά άλλαξαν κατά την διάρκεια της ζωής του, το παρουσιαστικό του μα και η απλότητα, η καλοσύνη και ανθρωπιά του δεν άλλαξαν ποτέ.

Η γωνία του σπιτιού του όπου έγραφε τις συνθέσεις του

Τα δαχτυλίδια και οι ζώνες ήταν απαραίτητα ενδυματολογικά αντικείμενα για τον Μπάρις

Έτσι είναι τα παλιά σπίτια στο Μόδι. Στην πολυθρόνα δεξιά ο Μπάρις γύριζε τις τηλεοπτικές εκπομπές του

Η φήμη του είχε περάσει τα σύνορα της χώρας του και έκανε μια αρκετά αξιόλογη διεθνή καριέρα. Συνολικά βραβεύτηκε περισσότερες από 3000 φορές! Η τηλεοπτική του παρουσία έσπασε κάθε ρεκόρ πραγματοποιώντας 430 εβδομαδιαίες τηλεοπτικές εκπομπές! Στην πλειοψηφία αυτών των εκπομπών ασχολούνταν με τα παιδιά, που ήταν και η μεγαλύτερη του αδυναμία. Γενικά προσπαθούσε να μεταδίδει χαρά και γέλιο. Εξάλλου και οι κινηματογραφικές του συμμετοχές αυτό καταδεικνύουν. Μιλούσε 9(!) γλώσσες και μέσα από έναν κύκλο εκπομπών ταξίδευε συνεχώς μεταφέροντας πίσω στην πατρίδα του εικόνες από όλον τον πλανήτη. Εκείνη την περίοδο η επαφή και οι εικόνες από άλλα σημεία του πλανήτη ήταν κάτι σπάνιο και ειδικά για χώρες όπως η Τουρκία που ήταν φοβερά αποκομμένη από τον υπόλοιπο πλανήτη.

΄Ενα κομμάτι από την συλλογή των χιλιάδων βραβείων του Barış Manço

Το "δωμάτιο των ιπποτών" όπως είχε ονομάσει το υπόγειο του

Πάντα πρωτοποριακός, ταξίδεψε και έφερνε στην πατρίδα του εικόνες απ'όλον τον κόσμο

Μία από τις μεγαλύτερες αδυναμίες του ήταν τα παιδιά και η ενασχόληση μαζί τους. Δεν υπάρχει παιδί στην Τουρκία που να μην λάτρεψε τα τραγούδια και το πρόσωπό του

Το σπίτι του είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αριστοκρατικού σπιτιού στο Μόδι. Τα έπιπλα και οι ηλεκτρονικές συσκευές προσδίδουν χροιά περασμένων δεκαετιών και τα δεκάδες έργα τέχνης δεν λείπουν από σπιτικά σαν και του Μπάρις.

Πλυντήριο περασμένων δεκαετιών

Παρατηρώντας το μπάνιο του Μπάρις...

...και θαυμάζοντας τα έργα τέχνης που κοσμούν το σπίτι του

Τα τελευταία χρόνια πριν τον θάνατό του, χάρις στις πολιτικές τοποθετήσεις του, θεωρούνταν σαν ο πρώτος μελλοντικός Πρόεδρος της Τουρκίας με μακρυά μαλλιά. Η αποδοχή του προσώπου του ήταν καθολική και στην είδηση του ξαφνικού θανάτου του εξελίχθηκαν σκηνές που είναι δύσκολο να περιγραφούν. Έξω από το σπίτι του στο Μόδι, στους δρόμους, στα σημεία που πέρασε η αυτοκινητοπομπή, στα τριγύρω κτίρια και στο νεκροταφείο συγκεντρώθηκαν εκατομμύρια κόσμου. Όλη η χώρα διέκοψε τα πάντα και παρακολουθούσε ζωντανά εκείνες τις στιγμές. Η κηδεία του θεωρείται ως η πολυπληθέστερη στην ιστορία της Τουρκίας!

Η κηδεία με την μεγαλύτερη παρουσία κόσμου στην ιστορία της Τουρκίας

Μηνύματα λατρείας...

...στα μάρμαρα της εισόδου του σπιτιού του

Τα αντικείμενα που βρέθηκαν δίπλα στο νεκρό κορμί του

Σαν τραγουδιστής ήταν σπουδαίος μα σαν προσωπικότητα ήταν αξεπέραστος. Συγκεντρώνοντας πάνω του όλες τις αντιθέσεις, βγάζοντας μία σπάνια ομοιογένεια, λατρεύτηκε από όλους. Μοντέρνους ανθρώπους, συντηρητικούς, κεμαλιστές, ισλαμιστές, γκρίζους λύκους, αριστερούς, μικρούς, μεγάλους...από όλους. Αποτέλεσε την "γέφυρα" που κατάφερε να ενώσει όλα τα διαφορετικά και αντιφατικά μέτωπα της Τουρκίας.

Ο ίδιος ήταν ένας άνθρωπος πολύ πιο μπροστά από την εποχή του, μοντέρνος μα συνάμα παραδοσιακός. Αν και αριστοκράτης ένιωθε τον παλμό του απλού κόσμου και όσο εύκολα είχε επαφές με την πολιτική και οικονομική ελίτ άλλο τόσο μπορούσε να πάει στον μπακάλη της γειτονιάς του και να καθήσει εκεί για ώρες μιλώντας με φτωχούς και απλούς πελάτες.

Ο Barış Manço υπήρξε σπάνιος άνθρωπος με μεγάλη καρδιά και φιλανθρωπικό έργο. Ένας φοβερός καλλιτεχνικός καινοτόμος και πράγματα που βλέπουμε στις μέρες μας, εκείνος τα επιχειρούσε μισό αιώνα πριν. Μέσα στην πλούσια από εμπειρίες ζωή του υπήρξε τραγουδιστής, συνθέτης, τηλεπαρουσιαστής, ηθοποιός, συγγραφέας, φιλόσοφος μα πάνω απ'όλα αυθεντικός Πολίτης!



Υ.Γ. Γράφωντας τις παραπάνω γραμμές, ακούω μερικά χαρακτηριστικά και αγαπημένα μου τραγούδια του Μπάρις Μάντσο. Τα μοιράζομαι μαζί σας για να πραγματοποιήσετε και εσείς μια μικρή γνωριμία με τον σπουδαίο Πολίτη.

Το τραγούδι που έγραψε σε ηλικία 13 χρονών για τον χαμό της γιαγιάς του! Η μοίρα το έφερε να συνοδεύσει και τον δικό του θάνατο.

Ένα τραγούδι με διαχρονικά και άκρως επίκαιρα μηνύματα από τους στίχους του Μπάρις (δυστυχώς μόνον για όσους γνωρίζουν τουρκικά). Sarı Çizmeli Mehmet Ağa

Ένα από τα ντουέτα του Μπάρις που από το 1ο λεπτό η αψεγάδιαστη φωνή του ομορφαίνει το τραγούδι

Χαρακτηριστικότατος Μπάρις Μάντσο να παντρεύει μουσικές από διαφορετικές επιρροές. Με τους ροκάδες Κούρταλαν Εξπρές και με ψυχεδελικές πινελιές συνδέει με την λαική φωνή του ανατολίτικα τραγούδια. Η μελωδία του σχεδόν σε υπνωτίζει και σε κάνει να θέλεις να λικνιστείς ενώ οι χίπικες φατσούλες δινουν ρέστα!

 Τραγούδι του Barış Manço από το μακρινό 1971 και παράδειγμα ανατολικού ρόκ. Εμείς το δανειστήκαμε αυθαίρετα κάπου 30 χρόνια μετά για πασίγνωστη αοιδό πίστας. Χάθηκε ο κόσμος να γράψετε το όνομά του σαν συνθέτη βρε παιδιά;;; Αντιθέτως βάλανε το όνομα ενός κυρίου που έχει συνθέσει 2 τραγούδια όλα κι όλα στην ζωή του, μα και γι'αυτό αμφιβάλλω.

 Με το χίπικο παρουσιαστικό του ο Μπάρις ξεγελά τους μεροκαματιάρηδες πελάτες του καπηλειού και τραγουδά παραδοσιακά τουρκικά τραγούδια, αφήνωντάς τους άφωνους. Έπειτα από πολλές δεκαετίες έχουμε την μόδα των διασκευών.