Τότε και τώρα Νο.6

Σε πολλές από τις προηγούμενες αναρτήσεις, αρκετοί σχολιαστές έχουν αναφερθεί στην εικόνα και τις ένδοξες στιγμές της Πόλης κατά το παρελθόν. Ανήκω και εγώ στην κατηγορία ανθρώπων που η ζωή στην Πόλη κατά τους προηγούμενους αιώνες, τους συναρπάζει, τους μαγνητίζει και τους φαίνεται τόσο ιδιαίτερη, μακρινή μα συνάμα οικεία.

Πολλές φορές καθώς περπατώ στα μήκη και τα πλάτη αυτού του μοναδικού τόπου, οι άσφαλτοι, τα αυτοκίνητα, τα πολύχρωμα φώτα, τα εμπορικά κέντρα και οι πολυκατοικίες εξαφανίζονται από την ματιά μου. Την θέση τους παίρνουν ξύλινα σπίτια σε απλοικούς μαχαλάδες, πέτρινα αρχοντικά, χωράφια, ανηφοριές με χώματα και πέτρες που συνδέουν τα προάστια μεταξύ τους, μνήματα από μάχες τρομερές και τις παραλίες του Βοσπόρου άγριες, καταπράσινες και παρθένες.

Όταν τέτοιες εικόνες γίνουν αρκετά συχνές και έντονες, τότε αυτό σημαίνει πως έχει φτάσει η στιγμή και ένα ακόμη: Τότε και τώρα.

Τα Τείχη των Βλαχερνών. Μερικές κατοικίες τριγύρω, χωράφια και μνήματα. Απέναντι, οι λόφοι μετά το Hasköy σχετικά έρημοι

Στις μέρες μας, τα χωράφια και τα μνήματα έδωσαν την θέση τους σε ασφάλτινους δρόμους. Όσο για τους λόφους απέναντι...ουδέν σχόλιο

Η, τότε, εμπορική σχολή που ιδρύθηκε το 1883. Διακρίνεται μία μικρή βραχονησίδα και τα παράλια του Βοσπόρου δίχως πολλές ανθρώπινες παρεμβάσεις

Από το 1982 πλέον ως πανεπιστήμιο του Μαρμαρά. Στην θέση της βραχονησίδας ολόκληρη προβλήτα για τα εμπορεύματα του λιμανιού και το πλεύρισμα πλοίων

Από τις αρχές του περασμένου αιώνα ως σήμερα δεν μεταβλήθηκαν μόνον τα παράλια του Βοσπόρου αλλά και αυτά στην θάλασσα του Μαρμαρά. Στα βυζαντινά χρόνια τα περίφημα Τείχη έμοιαζαν να ξεφυτρώνουν μέσα από την θάλασσα, ενώ κατά την οθωμανική περίοδο τα ξύλινα σπίτια έφταναν μια ανάσα από τα κύματα αφού τότε δεν υπήρχε ακόμα παραλιακός δρόμος.

Τότε, ο ναός των Αγίων Σέργιου και Βάκχου δίπλα στην θάλασσα! Πιο δεξιά ο τρούλος του Χελβατζί-τζαμί ενώ το πλεούμενο τρεχαντίρι προσδίδει στην φωτογραφία επιπλέον ιδιαιτερότητα

Τώρα, η "μικρή" Αγιά-Σοφιά δεν είναι πλέον δίπλα στην θάλασσα αφού η παραλιακή λεωφόρος, ο χώρος στάθμευσης οχημάτων και το παραθαλάσσιο πάρκο έχουν μετατοπίσει την παραλία εκατοντάδες μέτρα. Παραμένει εντυπωσιακό το γεγονός οτι υπάρχουν ακόμη τα ίδια κτίρια, αν και με μερικούς "αυθαίρετους" ορόφους

Ξύλινες παράγκες στην Σφενδόνη

Στις μέρες μας εδώ υπάρχει μικρό πάρκο και υπαίθρια όργανα εκγύμνασης. Το μοναδικό πλέον ξύλινο κτίσμα της Σφενδόνης βρίσκεται πιο δυτικά (δες εδώ)

Ακόμα και σε συνοικίες που ήδη από τον περασμένο αιώνα ήταν αρκετά πυκνοκατοικημένες και σχετικά ανεπτυγμένες, όπως τα Ταταύλα και το Ταρλάμπασι, η σύγκριση φωτογραφιών δείχνει ξεκάθαρα τις διαφορές.

Η ανηφόρα που οδηγεί στην πλατεία των Ταταούλων πραγματικά αγνώριστη

Η οδός Ağalar στις μέρες μας. Αριστερά το βενζινάδικο που βρίσκεται απέναντι από τον Άγιο Δημήτριο

Δέντρο στην μέση του δρόμου στο ακόμη πετρόστρωτο Ταρλάμπασι. Τάξη και ηρεμία φαίνεται να επικρατεί

Στις μέρες μας το μισό Ταρλάμπασι είναι σχεδόν απροσπέλαστο ενώ το υπόλοιπο μισό αρκετά υποβαθμισμένο

Μεγάλη ήταν η προσμονή μου καθώς πλησίαζα στην κιστέρνα του Αγίου Μωκίου αφού ανυπομονούσαν να συγκρίνω την φωτογραφία του τότε με το τώρα. Στην παλιά φωτογραφία είναι εμφανής η ερημιά στην ευρύτερη περιοχή των Έξι Μαρμάρων. Μερικά καλύβια και η κιστέρνα αφημένη στην αγκαλιά του χρόνου. Το σκούρο κτίσμα που διακρίνεται λίγο πιο αριστερά από το κέντρο της φωτογραφίας είναι ο ναός της Γοργοεπηκόου των Έξι Μαρμάρων, εκκλησίας που υπάρχει ως τις μέρες μας. Ακριβώς πιο δίπλα το επιβλητικό και πανέμορφο τέμενος Χεκίμογλου (διάβασε και εδώ). Στις μέρες μας η κιστέρνα έχει αξιοποιηθεί αλλά και περιτριγυριστεί από δεκάδες πολυκατοικίες που κρύβουν τα πάντα, ακόμα και το ογκώδες τζαμί.

Τότε...η νοτιοδυτική πλευρά της κιστέρνας του Αγίου Μωκίου και τριγύρω ένα σχεδόν έρημικο τοπίο

Τώρα..η κιστέρνα παρέχει στιγμές απόδρασης στους Πολίτες και οι πολυκατοικίες την έχουν περικυκλώσει. Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου καθώς και το τέμενος Χεκίμογλου έχουν κρυφτεί από το κτίρια

Στα στενά του Sultanahmet μου δίνεται συχνά η ευκαιρία να διαπιστώσω από πρώτο χέρι και έμπρακτα τον τρόπο που ήταν κατασκευασμένο το Ιερόν Παλάτιον της Βασιλεύουσας. Καλύπτοντας μεγάλο μέρος του λόφου, ήταν δομημένο αμφιθεατρικά με αρκετά επίπεδα έτσι ώστε ακόμα και στις μέρες μας αρκετά σημεία του να βρίσκονται κάμποσα μέτρα κάτω από την επιφάνεια (δες κι εδώ) ενώ λίγο μακρύτερα να ξεπετάγονται ανάμεσα από εστιατόρια και καφετέριες, δείχνοντας τι πραγματικά είναι η Κωνσταντινούπολη.

Μέρος από το Ιερόν Παλάτιον τότε...τριγύρω ερείπια

και τώρα...τριγύρω τουριστική ανάπτυξη

Τότε, σε αρκετά σημεία γύρω από το Υδραγωγείο του Ουάλεντος πέτρινα καλύβια και χώματα

Τώρα άσφαλτος, αυτοκίνητα, ταχύτητες και φασαρία

Υπάρχουν βέβαια και φωτογραφικές απεικονίσεις του περασμένου αιώνα που αποθανατίστηκαν πανομοιότυπες και στον δικό μου φωτογραφικό φακό. Η διαχρονικότητα της στιγμής μέσα από τις φωτογραφίες προσφέρει ενθουσιασμό και κίνητρο για την συνέχεια.

Τότε έξω από το Yeni Camii...

...τώρα η ίδια ακριβώς στιγμή

Το μικρό σοκάκι της φωτογραφίας που ακολουθεί, μπορεί τις τελευταίες δεκαετίες να μην έχει άλλαξει σχεδόν καθόλου και εκτός από το ότι έχει περάσει στην αφάνεια, τα βράδια θεωρείται επικίνδυνο λόγω της υποβαθμισμένης γειτονιάς. Όμως πριν από αιώνες εδώ ακτινοβολούσαν δημιουργικότητα και αίγλη.
Στα αριστερά φαίνεται η πίσω πλευρά του κτιρίου όπου κατασκευάστηκαν οι πρώτες λατέρνες της Πόλης (δες την Ωραία του Πέραν). Ευθεία βρίσκεται η είσοδος της μονής των Δομινικανών ενώ δεξιά υπάρχει ένα μεσαιωνικό κτίριο με μεγάλη ιστορία. Εδώ στεγάζονταν η πρεσβεία της Γαλλικής Αυτοκρατορίας και ακόμα και σήμερα υπάρχει βασιλικό έμβλημα στην είσοδο του μεγάρου που δίνει την πληροφορία οτι ο βασιλιάς ήταν προστάτης της μονής αλλά και όλων των ρωμαιοκαθολικών στην οθωμανική αυτοκρατορία.
Στις μέρες μας, σε τούτο το κακόφημο πλέον σοκάκι, το μέγαρο στεγάζει αποθήκες, συνεργείο αυτοκινήτων και σιδεράδικο.

Τότε...

...και τώρα

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στα Ταταύλα, τριγύρω χώματα και το καμπαναριό διαφορετικό...

...από αυτό των ημερών μας

Οι φωτογραφίες που παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στο τότε και στο τώρα είναι αυτές με την μεγαλύτερη σημασία και βαρύτητα αφού εκτός από την απλή σύγκριση, έχουν πλυθησμιακές, ρυμοτομικές και οικολογικές πτυχές αλλά επίσης αποδεικνύουν οτι οι πόλεις ουσιαστικά είναι ζωντανοί οργανισμοί που μεταβάλλονται διαρκώς.

Κοντά στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού. Στο βάθος το μοναχικό τέμενος της Mihrimah. Αριστερά η περιοχή δείχνει δασώδης και ο χείμαρρος Λύκος διέρχονταν από εκεί

Στις μέρες μας το τέμενος δεν είναι πια και τόσο μοναχικό, πολλά σημεία των Τειχών έχουν ανακατασκευαστεί και εδώ περνά μια από τις κεντρικότερες οδικές αρτηρίες που οδηγούν στην Πόλη

Τρομακτική μεταβολή και στα Ταταύλα αφού πριν έναν αιώνα ο ναός του Αγίου Αθανασίου έστεκε μόνος. Ο χαρακτηριστικός μαντρότοιχος λειτουργούσε προστατευτικά περισσότερο για πλημμύρες και κατολισθήσεις. Διακρίνονται επίσης μερικά μνήματα στον απέναντι λόφο ενω χαμηλά στην φωτογραφία γυναίκες προσπαθούν να διασχίσουν τις "χαραμάδες" της γης.

Ο πρώτος ναός που κατασκευάστηκε με τρούλο και καμπαναριό στα οθωμανικά χρόνια. Αγνώριστα Ταταύλα

Στις μέρες μας η εκκλησία έχει "πνιγεί" από πολυκατοικίες και αν δεν υπήρχε ο ναός του Αγίου Αθανασίου δεν υπήρχε καμμία περίπτωση να ταυτοποιηθούν οι φωτογραφίες.

Η ίδια φωτογραφία σήμερα. Το μόνο που παραμένει ίδιο, είναι ο ναός με τον μαντρότοιχό του

Εκεί που κάποτε υπήρχε ο αρχαίος οικισμός Λύγος, βρίσκεται το σημερινό Saray Burnu και ακόμη και το τελευταίο άκρο της ιστορικής χερσονήσου άλλαξε τις τελευταίες δεκαετίες.
Σήμερα η ακτογραμμή είναι γεμάτη βράχια που φιλοξενούν φίλους του ψαρέματος και ζευγαράκια. Παλαιότερα όμως υπήρχε αμουδερή παραλία με οικογένειες να πλατσουρίζουν στα κακόφημα, λόγω ρευμάτων, νερά του Σαράι μπουρνού.

Τότε....αμουδιές και βουτιές στο Σαράι μπουρνού

Τώρα...ψάρεμα της υπομονής στα βράχια. Στο βάθος, οι "φυτρωμένοι" ουρανοξύστες πολλαπλασιάζονται συνεχώς

Παρελθόν και παρόν, τότε και τώρα. Η περιπλάνηση σε ολάκερη την Πόλη με σκοπό την καταγραφή και σύγκριση φωτογραφιών είναι μια μεγάλη εμπειρία που προσφέρει συγκινήσεις, χαρά, συμπεράσματα και προβληματισμό. Και σχεδόν πάντα οταν φτάνω στο τέλος αυτών των αναρτήσεων, ο νούς σου συλλογιέται την εικόνα των ίδιων φωτογραφιών σε μελλοντικές εποχές και αιώνες για έναν τρίτο γύρο συγκρίσης. Έμπνευση, υλικό και γνώση θα υπάρχει σίγουρα.